Aparatura opracowana i wyprodukowana przez naukowców i inżynierów z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) przyczyni się do bliższego poznania natury jednych z najpotężniejszych wybuchów we Wszechświecie. Urządzenia, w których budowie pomagali Polacy, zamontowane na wystrzelonej 15 września chińskiej stacji kosmicznej „Tiangong-2” (TG-2), będą badać polaryzację promieniowania gamma rozbłysków gamma. Wysłanie w kosmos detektora POLAR jest jednym z efektów współpracy polsko-szwajcarskiej.
Pierwszą koncepcję niewielkich rozmiarów detektora do badania polaryzacji promieniowania gamma pochodzącego z rozbłysków opracowali w 2005 r. Nicolas Produit oraz Wojtek Hajdas. W odróżnieniu od innych detektorów badających błyski gamma (np. umieszczonych na pokładzie satelity SWIFT), POLAR przeznaczony jest do pomiaru samego zjawiska polaryzacji, a nie lokalizacji źródeł błysków. Urządzenie składa się z 1600 podłużnych scyntylatorów (6x6x176 mm) ułożonych na kwadratowej powierzchni (40×40 scyntylatorów), dzięki czemu możliwe jest uzyskanie blisko 400 cm2 efektywnego pola rejestracji oraz pomiaru asymetrii. Scyntylatory są zoptymalizowane do pomiaru rozpraszania comptonowskiego w zakresie energii od 50 keV do 500 keV, a emitowane w nich światło jest mierzone w 25 wieloanodowych powielaczach. Dodatkowo detektor wyposażony jest w pasywną osłonę, której zadaniem jest odcinanie niskoenergetycznego promieniowania kosmicznego. Detektor POLAR...
Read more
Tag Archives: NCBJ
NCBJ podpisuje umowę o dalszej współpracy z DESY
26 lipca Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) podpisało umowę o kontynuacji współpracy z ośrodkiem badawczym Deutsches Elektronen Synchrotron (DESY) w Hamburgu. Zawarta umowa pozwala nie tylko na wzajemną wymianę doświadczeń, ale również na dalszą realizację projektów przy powstawaniu i użytkowaniu wielkiej infrastruktury badawczej jaką jest European XFEL (X-ray Free Elektron Laser) – europejski laser na swobodnych elektronach. DESY, jako reprezentant Niemiec, jest głównym udziałowcem (w 50 %) tego przedsięwzięcia o wartości 1 225,9 mln EUR, w efekcie którego powstanie jedno z największych urządzeń badawczych Europy, a sama zaś Europa znajdzie się na czołowym miejscu użytkowników intensywnych źródeł promieniowania rentgenowskiego. Dziś XFEL to, obok eksperymentów w CERN, najważniejszy projekt naukowy, w którym uczestniczą Polacy. (kk)
(http://www.ncbj.gov.pl/, 26.07.2016)...
Read more
Warszawa otrzymała najnowszy system monitorowania radioaktywnych skażeń wody „z kranu”
Od 4 do 6 lipca w Warszawie międzynarodowy zespół ekspertów podsumowywał ponad dwuletnie prace w ramach projektu TAWARA-RTM (TAp WAter RAdioactivity Real Time Monitor). Zadania o wartości 3,6 mln EUR wykonywane były w ramach projektu FP7 Security Unii Europejskiej. Ich efektem jest zainstalowanie innowacyjnego systemu pomiaru poziomu potencjalnych skażeń radioaktywnych na stacji uzdatniania wody w Zakładzie Północnym Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w m. st. Warszawie S A.
Zaletą opracowanego systemu jest możliwość monitorowania potencjalnych skażeń radioaktywnych na bieżąco w trybie ciągłym. Dzięki temu, po przekroczeniu dopuszczalnego poziomu stężenia radionuklidów w wodzie, detektor wczesnego ostrzegania wygeneruje sygnał alarmowy, co pozwoli na szybką reakcje odpowiednich służb i zatrzymanie dystrybucji wody zanim dotrze do odbiorców. Rozwiązanie to zabezpiecza również sieci wodociągowe przed kontaminacją. Pracująca w tym samym czasie druga część układu, w którego skład wchodzi układ detekcyjny, zaprojektowany i testowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), określi rodzaj zanieczyszczenia poprzez spektroskopię promieniowania gamma i pozwoli podjąć odpowiednie środki zaradcze. To zasadnicza różnica w porównaniu z dotychczasowymi rozwiązaniami bazującymi na standardowej kontroli – okresowym badaniu regularnie pobieranych próbek wody z wybranych...
Read more
Pierwsze w Polsce laboratorium druku 3D
Naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) wybudowali i w pełni wyposażyli laboratorium druku 3D. W uruchomionym już Parku Naukowo Technologicznym (PNT) w Świerku pracują jego kluczowe elementy – pracownie: drukarki umożliwiająca wydruk w 3D trójwymiarowa, przestrzenny skaner optyczny, komora klimatyczna jak również tomograf przemysłowy.
Drukarka 3D, jaką zakupili naukowcy ze Świerku, pierwsza tego typu w Polsce pozwala na tworzenie elementów w takich materiałach jak stale, brązy, złoto, srebro, aluminium czy stopy tytanu. Z bardzo wysoką dokładnością, która zmienia się w zależności od materiału roboczego oscylując w okolicy 50 mikronów, elementy o maksymalnych rozmiarach 92x92x96 (mm) tworzone są z materiału sypkiego w sposób efektywny i ekonomiczny z zachowaniem najostrzejszych wymagań środowiskowych. To dzięki tej maszynie na podstawie dokumentacji projektowej można wydrukować dowolną liczbę jednakowych elementów jak również wiele różniących się między sobą pojedynczych sztuk bez straty czasu związanego z koniecznością przestrojenia maszyn. Straty materiału, jakim cechuje się każdy proces produkcyjny, sięga tu zaledwie 2%. Druk trójwymiarowy znajduje więc zastosowanie w wielu dziedzinach: od urządzeń prototypowych (co ma istotne znaczenie np. w tworzeniu unikatowej infrastruktury badawczej), poprzez różne gałęzie...
Read more
Nowy dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych
Największy instytut badawczy w Polsce ma nowego dyrektora. Po dziewięciu latach kierowania Instytutem Problemów Jądrowych oraz powstałym we wrześniu 2011 r. Narodowym Centrum Badań Jądrowych ze stanowiska odchodzi prof. dr hab. Grzegorz Wrochna. Jego miejsce zajmie dotychczasowy Sekretarz Naukowy NCBJ – dr hab. inż. Krzysztof Kurek. Nowy dyrektor objął funkcję z dniem 25 października br. Jego kandydatura została wyłoniona w drodze konkursu ogłoszonego przez Radę Naukową Narodowego Centrum Badań Jądrowych w maju br. Po rozmowach ze wszystkimi zgłoszonymi osobami oraz zapoznaniu się z przedstawionymi przez nie wizjami rozwoju instytutu, powołana przez Radę Naukową komisja zdecydowała, że ministrowi gospodarki zarekomenduje właśnie kandydaturę dr hab. inż. Krzysztofa Kurka. Nominację na stanowisko dyrektora NCBJ wicepremier Janusz Piechociński podpisał w drugiej połowie września br. Zgodnie z zapisami ustawy o instytutach badawczych z dnia 30 kwietnia 2010 r. kadencja na tym stanowisku trwa cztery lata. (kk)
(http://www.ncbj.gov.pl/, 26.10.2015)...
Read more
W NCBJ finał prac nad detektorem dla systemu zabezpieczającego wodociągi europejskie przez skażeniem
Naukowcy Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) opracowali i skonstruowali prototyp układu detekcyjnego do identyfikacji śladowych ilości radioizotopów w wodzie. To jeden z kluczowych elementów innowacyjnego systemu monitorowania radioaktywnych skażeń wody wodociągowej, który buduje międzynarodowy zespół ekspertów w ramach projektu FP7 Security Unii Europejskiej. Warszawa, jako pierwsze miasto na świecie, już na początku 2016 r. przetestuje takie rozwiązanie ochrony ludności cywilnej.
„System składa się z trzech części. Pierwsza sonda, tzw. „detektor wczesnego ostrzegania”, wygeneruje sygnał alarmowy w przypadku wykrycia skażenia o dużej skali na etapie ujmowania wody. Jest to detektor gamma, którego rolą jest zapobiec rozprzestrzenianiu się dużej ilości materiału radioaktywnego na układ uzdatniania wody. Jako drugi zostanie zainstalowany detektor promieniowania alfa i beta, który charakteryzuje się wysoką wydajnością detekcji, ale nie identyfikuje izotopów odpowiadających za wystąpienie skażenia. Ta rola przypadnie ostatniemu detektorowi promieniowania gamma. Projektując go, skupiliśmy się przede wszystkim na osiągnięciu wysokiej wydajności detekcji oraz dobrej energetycznej zdolności rozdzielczej potrzebnej do identyfikacji izotopów. Ważnym czynnikiem było maksymalne zredukowanie wpływu promieniowania tła, zarówno zewnętrznego, jaki i wewnętrznego. Braliśmy...
Read more
Superkomputer ze Świerku wśród najszybszych instalacji obliczeniowych świata
Klaster komputerowy zbudowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych został oficjalnie zaliczony do grona najszybszych superkomputerów na świecie. Stworzona w ramach projektu Centrum Informatyczne Świerk instalacja znalazła się na 155. miejscu prestiżowej listy TOP500. Stworzony w ramach projektu Centrum Informatyczne Świerk superkomputer to obecnie jedna z czterech najszybszych instalacji obliczeniowych w Polsce. Tworzy go m.in. 1916 procesorów (19 880 fizycznych rdzeni obliczeniowych), wspieranych przez 119,75 TB pamięci RAM oraz ponad 2,9 PB przestrzeni dyskowej. Równolegle z budową infrastruktury obliczeniowej stworzono interdyscyplinarny zespół naukowców oraz ekspertów. Głównym celem projektu CIŚ jest wsparcie rozwoju polskiej energetyki – zarówno jądrowej, jak
i konwencjonalnej. Umiejętności specjalistów oraz możliwości superkomputera wykorzystywane są na przykład przy projektowaniu urządzeń energetycznych, optymalizowaniu procesu dystrybucji energii, analizowaniu bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, a także monitorowaniu i symulowaniu zagrożeń radiacyjnych oraz wspieraniu zarządzania kryzysowego. W projekcie prowadzone są też badania naukowe i rozwojowych dotyczących m.in. eksploatacji reaktorów jądrowych, analiz zagrożeń chemicznych oraz modelowania układów złożonych. (kk)
(http://www.ncbj.gov.pl/, 20.07.2015)...
Read more
Kandydat na stanowisko dyrektora NCBJ
Komisja Konkursowa powołana przez Radę Naukową Narodowego Centrum Badań Jądrowych do wyłonienia kandydata na stanowisko Dyrektora Instytutu po zakończeniu rozmowy kwalifikacyjnej i dokonaniu oceny końcowej przedstawia Panu Ministrowi Gospodarki kandydaturę Pana dr hab. inż. Krzysztofa Kurka na stanowisko Dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych z siedzibą w Otwocku-Świerku. Uchwała została podjęta jednomyślnie. Pod tekstem uchwały podpisy złożyli przewodniczący oraz wszyscy członkowie Komisji. (kk)
(http://www.ncbj.gov.pl/, 16.07.2015)...
Read more
Odznaczenia na Zamku Królewskim
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski nadał odznaczenia: Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski, Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyże Zasługi osobom wybitnie zasłużonym w dziedzinie chemii i fizyki jądrowej, dziedzinie badań jak również działaczom opozycyjnym na rzecz przemian demokratycznych z Instytutu Badań Jądrowych oraz zasłużonym pracownikom Narodowego Centrum Badań Jądrowych i Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej. Narodowemu Centrum Badań Jądrowych na Zamku Królewskim została również wręczona Odznaka Honorowa Sejmik Województwa Mazowieckiego „Zasłużony dla Mazowsza” praz Medale Pamiątkowe „Pro Mazovia” wyróżnionym pracownikom. Medalami „Pro Mazovia” zostali odznaczeni: Mieczysław Borysiewicz, Zbigniew Gołębiewski, Zbigniew Haratym, Tomasz Jackowski, Jacek Jagielski, Marek Pawłowski, Eugeniusz Pławski, Sławomir Potempski, Adam Sobiczewski, Paweł Sobkowicz, Ryszard Sosnowski, Grażyna Trębicka, Joanna Węgrzynowicz, Agnieszka Witak. (kk)
(http://www.ncbj.gov.pl/, 17.06.2015)...
Read more
W poszukiwaniu zwiększenia efektywności radioterapii
Dobiegł końca projekt „Wielkości pomiarowe w radioterapii z uwzględnieniem efektów biologicznych” (BioQuaRT). Naukowcy zrzeszeni w organizacji EURAMET EMPR poszukiwali nowych metod metrologicznych pozwalających na optymalizację planowania leczenia nowotworów z zastosowaniem radioterapii.
Jak napromieniać guz aby leczenie było skuteczne? Jak zapewnić bezpieczeństwo sąsiednim, zdrowym tkankom? To wyzwania stojące przed dzisiejszą radioterapią. Okazuje się, że powszechnie stosowany w leczeniu termin „dawka pochłonięta” nie jest wystarczająca przy określeniu efektywności całego procesu. W zależności od rodzaju promieniowania lub energii cząstek uzyskuje się różne efekty biologiczne. Istnieje zatem konieczność opracowania spójnej podstawy metrologicznej dozymetrii uwzględniającej aspekty zarówno fizyczne jak i biologiczne.
Już w latach 70-tych, na długo przed rozwojem nanotechnologii, naukowcy ze Świerku zainicjowali dziedzinę badań zwaną nanodozymetrią. Intensywny rozwój metod nanodozymetrycznych nastąpił jednak dopiero w ostatnim czasie dzięki takim urządzeniom jak opracowany w NCBJ Jet Counter. To jedno z trzech urządzeń na świecie, które dziś jest w stanie badać oddziaływanie promieniowania jonizującego ze strukturami subkomórkowymi. Dane jakie uzyskali polscy naukowcy z NCBJ pozwolą międzynarodowemu...
Read more