Category Archives: Kalendarium chemików

PAPROCKI J. Proszę cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 11–12, 709–711 W 130. rocznicę urodzin przypomniano postać Profesora Wacława Leśniańskiego – chemika, badacza i pedagoga na Politechnice Lwowskiej i Śląskiej, nazywanego wybitnym znawcą przemysłu barwników.

Jerzy MINCZEWSKI (1916–1995)

PAPROCKI J. Proszę cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 11–12, 712–713 W setną rocznicę urodzin, przypomniano postać wybitnego polskiego chemika, szczególnie zasłużonego w dziedzinie analizy chemicznej oraz chemii jądrowej, Profesora Politechniki Warszawskiej i m.in. Instytutu Chemii Ogólnej, Instytutu Chemii Fizycznej PAN oraz Instytutu Badań Jądrowych. Czytaj więcej w pliku PDF ...

220 lat temu urodził się jeden z pierwszych, notowanych w annałach nauki, polskich uczonych chemików z tytułem profesorskim, a jednocześnie, jeden z dyrektorów Mennicy Warszawskiej. Studia chemiczne odbył na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie zrealizował kilkuletnie praktyki naukowe i przemysłowe w wielu krajach europejskich. Zajmował się wieloma działami przemysłu chemicznego, szczególnie organicznych produktów rolno–spożywczych oraz produkcją materiałów wybuchowych (w okresie Powstania Listopadowego); wiele prac poświęcił również związkom fluorowym i ich zastosowaniu, m.in. w trawieniu na szkle. Wykazywał także zdolności plastyczne i pozostawił wiele prac artystycznych, szczególnie wykonanych wspomnianą techniką trawienną. Działał wiele w strukturach organizacyjnych przemysłowych, społecznych i charytatywnych. Przez ostatnie 20 lat życia był początkowo intendentem, a następnie wieloletnim Dyrektorem Mennicy Warszawskiej. Czytaj więcej w pliku PDF ...

We wrześniu, 80 lat temu, odszedł na stałe Wielkopolanin, chemik, wybitny pracownik naukowy i pedagogiczny początkowo Szkoły Technicznej w Berlinie, a następnie przez wiele lat, Uniwersytetu w szwajcarskim Fryburgu. Jeden z kilku polskich chemików, którzy na przełomie XIX i XX w. zajmowali znaczące pozycje w nauce i szkolnictwie wyższym krajów zachodnich, szczególnie Niemiec i Szwajcarii. Przez kilka lat pełnił obowiązki rektora Uniwersytetu Fryburskiego. Szczególnie zasłużony w badaniach aromatycznych związków wielopierścieniowych, będąc odkrywcą wielu nowych ich form, szczególnie chromogennych, o licznych zastosowaniach. Jego uczniami byli przyszli, wybitni chemicy polscy i niemieckojęzyczni. Członek (częściowo współzałożyciel) Niemieckiego i Szwajcarskiego Towarzystwa Chemicznego. Czytaj więcej w pliku PDF ...

W roku bieżącym mija 140 lat od narodzin późniejszego wybitnego chemika organika, głównie w dziedzinie farmaceutyków i barwników; profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, związanego z miastem Krakowem i jego przemysłem farmaceutycznym, szczególnie w okresie II wojny światowej. Wybitnego badacza i pedagoga, twórcy tzw. Szkoły Profesora Dziewońskiego. Członka Polskiej Akademii Umiejętności oraz Akademii Nauk Technicznych, Dziekana Wydziału na UJ, wieloletniego przewodniczącego krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego. W czasie okupacji niemieckiej prześladowanego w ramach zbrodniczej akcji „Sonderaktion Krakau”. Czytaj więcej w pliku PDF ...

W lipcu 2016 r. przypada 50. rocznica śmierci wybitnego fizykochemika węgierskiego, profesora chemii fizycznej Uniwersytetów w Budapeszcie i Fryburgu oraz chemii organicznej Uniwersytetu w Sztokholmie; odkrywcy pierwiastka chemicznego hafnu oraz wynalazcy metody wskaźników promieniotwórczych. Laureata Nagrody Nobla. Członka Węgierskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Chemicznego. George (György) Charles Hevesy urodził się dnia 1 sierpnia 1885 r. w Budapeszcie w rodzinie żydowskiej, noszącej początkowo nazwisko Bischitz, zmienione wkrótce na Hevesy. Po maturze podejmuje studia chemiczne na Uniwersytecie im. Loranda Eotvosa w Budapeszcie. Uczelnia o historycznym rodowodzie, założona bowiem już w 1635 r., a więc jedna ze starszych w Europie. Działa do dzisiaj, aktualnie grupuje około 32 tys. studentów; w jej murach studiowało względnie pracowało, w różnych okresach, kilku laureatów Nagrody Nobla. Hevesy dalsze studia chemiczne realizuje na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. W roku 1908 zdobywa doktorat z fizyki na Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim. Od 1911 r. przebywa w Anglii w Manchester, prowadząc kilkuletnie badania pod kierunkiem słynnego fizykochemika barona Ernesta...

Włodzimierz KOŁOS (1928 – 1996) Mija 20 lat, gdy w czerwcu 1996 r., po długim okresie choroby i cierpień, zmarł wybitny fizyko-chemik, współtwórca warszawskiej i polskiej szkoły chemii kwantowej. Absolwent studiów chemicznych Uniwersytetu Poznańskiego; doktorant prof. L. Infelda; z czasem pracownik i profesor Instytutu Chemii Fizycznej PAN, Instytutu Badań Jądrowych w Świerku, a przede wszystkim i najdłużej, Wydziału Chemicznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz placówek zagranicznych, głównie Uniwersytetu w Chicago (USA). Szczególnie zaangażowany w pionierskie prace nad badaniem struktur elektronowych małych cząsteczek, najczęściej molekuł wodoru, dla których wykonał szereg badań i obliczeń o nadzwyczajnej dokładności. Prace te, za które był nominowany do Nagrody Nobla, weszły na stałe do klasycznych osiągnięć fizykochemii. Doskonały dydaktyk, autor wielu artykułów, cennych podręczników i książek. Uhonorowany kilkoma odznaczeniami krajowymi i zagranicznymi, w tym m.in. pierwszym przyznanym medalem Międzynarodowej Akademii Nauk Kwantowo–Molekularnych. Z Jego imieniem powiązano zaszczytne wyróżnienia ustanowione w Polskim Towarzystwie Chemicznym oraz na Uniwersytecie Warszawskim. Czytaj więcej w pliku PDF Read more

150 lat temu przyszedł na świat człowiek, który swoim życiem i działalnością, w określonym stopniu w technice europejskiej, a w podstawowym w polskim przemyśle włókien sztucznych, zapisał się złotymi zgłoskami, jako ważny współtwórca tego działu przemysłu chemicznego. Po studiach chemicznych podejmuje współpracę z francuskim twórcą techniki wytwarzania sztucznego jedwabiu H. Chardonnetem, uczestnicząc w ostatnich dekadach XIX w., w pionierskich pracach tego przemysłu na terenie Francji, Szwajcarii i Belgii. Gdy na początku XX w. powstaje idea zbudowania fabryki włókien sztucznych na terenach ówczesnej carskiej Rosji, Wiślicki jest wyznaczony na jej realizatora, z zaproponowanym przez siebie wyborem miejsca w Tomaszowie k/Łodzi. Pod Jego kierownictwem, powstają tam zakłady, które z czasem, w dwudziestoleciu międzywojennym, są jednymi z największych w krajowym przemyśle chemicznym i jedne z większych w Europie, stosując odpowiednie do epoki, najnowsze technologie produkcji. Lata II wojny światowej spędza na emigracji, w Londynie, będąc m.in. doradcą ds. przemysłu polskiego rządu emigracyjnego. Feliks Wiślicki, syn Markusa i Marii z Rothaubów przyszedł na...

W kwietniu br., 110 lat temu, urodziła się przyszła znana chemiczka o wszechstronnych zainteresowaniach. Podstawowa profesja, której poświęciła swoje zawodowe życie, to chemia, wykazywała jednak również różnorakie zainteresowania w innych obszarach życia i działalności, szczególnie aktywnie w sporcie (wiele mistrzowskich tytułów) i w wspinaczce górskiej, którym, poza czynnym udziałem, poświęciła również szereg prac publicystycznych. W głównym obszarze zainteresowań – chemii – zajmowała się problemami konserwacji zabytków, w której to dziedzinie osiągnęła rezultaty lokujące Ją w czołówce europejskiej, a nawet światowej. Zapoczątkowała również oryginalne badania na temat „chemii w archeologii”, w ramach których wyjaśniła, względnie zasugerowała, kierunki dalszych badań nad obiektami materialnej kultury antycznej, wykorzystując zasady nauk chemicznych. Według Jej metody udało się uratować słynne freski z Faras przechowywane w Muzeum Narodowym w Warszawie. Jako wysokiej klasy znawca w dziedzinie konserwacji zabytków, będąc członkiem wielu międzynarodowych organizacji specjalistycznych, była wykładowcą tej tematyki na uczelniach wyższych krajowych i zagranicznych. Brała ponadto udział w licznych naukowych kongresach; wielokrotnie występowała jako rzeczoznawca...

W marcu, 60 lat temu, zakończyła przedwcześnie życie, znakomita uczona fizyko–chemik, córka Marii Skłodowskiej i Piotra Curie. Po studiach początkowo asystentka swojej matki, później samodzielny pracownik naukowy, w dalszych latach, współpracująca ze swoim mężem, fizykiem Fryderykiem Joliot. Z czasem profesor Uniwersytetu Sorbona, a następnie kierująca, założonym przez matkę, Instytutem Radowym w Paryżu. W sferze nauki zajmowała się głównie fizyko-chemią pierwiastków promieniotwórczych, w tym, wraz z mężem, odkryła sztuczną promieniotwórczość, za co obydwoje wyróżnieni zostali Nagrodą Nobla z dziedziny chemii. Zasłużona również w dziedzinie radioterapii. Aktywna w pracach społecznych, m.in. jako wiceminister ds. badań naukowych w rządzie francuskim oraz zaangażowana w pracach Światowej Rady Pokoju. Członek wielu akademii naukowych, w tym. m.in. polskich PAU i PAN oraz posiadaczka doktoratów Honoris Causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i UMCS w Lublinie. Irena Curie, córka sławnych światowych uczonych, urodziła się w Paryżu 12 września 1897 r. Od najmłodszych lat towarzyszyła jej atmosfera rodzinnego domu, w którym dominowały sprawy nauki i pogłębiania wiedzy. Ona sama, od...

110 lat temu przyszedł na świat jeden z najwybitniejszych chemików polskich XX w., tak pod względem osiągnięć naukowych jak i działalności organizacyjnej i społecznej. Profesor chemii Uniwersytetów we Lwowie i we Wrocławiu oraz Politechniki Wrocławskiej. Twórca wrocławskiej szkoły fizykochemii ciała stałego; znakomity badacz i organizator w obszarze wielu tematów jej pochodnych. Twórca Zakładu Fizykochemii Ciała Stałego Instytutu Chemii Fizycznej PAN, który z czasem został przekształcony w samodzielny Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu. Aktywny członek Polskiej Akademii Nauk, pełniący w niej wiele funkcji, łącznie z prezesurą PAN (1972–1977). W latach 50. XX w. był również Prezesem Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Wprowadził Polskę do Międzynarodowej Unii Krystalografii, której był również bardzo aktywnym członkiem. Organizator i dyrektor Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur. Autor wielu publikacji i opracowań książkowych, w tym renomowanych podręczników akademickich. Wielokrotnie nagradzany, odznaczany i honorowany znaczącymi tytułami. Włodzimierz Jan Trzebiatowski urodził się 25 lutego 1906 r. w Grodzisku Wielkopolskim, jako syn wielce uspołecznionego...