Category Archives: 2016-02

Karolina Skołucka-Szary*, Piotr Riesk e, Sylwester Piask owsk i – Laboratorium Naukowo- Badawcze, Celther Polska Sp. z o.o., Zakroczym Please cite as: CHEMIK 2016, 70, 2, 89–98 Chityna (z greckiego chiton - okrycie) jest drugim po celulozie, pod względem dostępności, polisacharydem obecnym w przyrodzie. Po raz pierwszy została wyizolowana z grzybów w 1811 r. przez H. Braconnot [1], natomiast jej strukturę chemiczną scharakteryzował w swojej pracy doktorskiej szwajcarski naukowiec A. Hofmann w 1930 r. [2]. Chityna jest liniowym polisacharydem, składającym się z merów 2-acetyloamino-2-deoksy-D-glukozy połączonych wiązaniami β-glikozydowymi w pozycji 1,4. Pod względem budowy chemicznej różni się od celulozy obecnością grupy acetyloaminowej –NHCOCH3 (w pozycji 2 w jednostce N-acetyloglukozoaminy) w miejscu jednej z grup hydroksylowych [3]. Szacuje się, że od 1010 do 1012 t chityny jest biosyntetyzowane każdego roku [4]. Jest ona głównie składnikiem ścian grzybów [5] i pancerzy stawonogów (skorupiaków, owadów i pajęczaków) [6÷8], ale można ją także znaleźć w gąbkach [6] oraz koralowcach [9]. Do prac laboratoryjnych i celów przemysłowych pozyskuje...

Grzegorz SCHROEDER*, Joanna KURCZEWSKA - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii Prosimy cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 2, 81–88 Materiały hybrydowe organiczno-nieorganiczne są to produkty, które otrzymuje się w wyniku połączenia organicznych i nieorganicznych związków chemicznych [1÷4]. Układy te stanowią coraz większy odsetek wszystkich materiałów użytkowych, ze względu na ich właściwości oraz niskie koszty otrzymywania. Cechą charakterystyczną tego typu materiałów jest to, że na poziomie molekularnym posiadają dobrze zdefiniowane właściwości, zdecydowanie różniące się od właściwości, jakie posiadają elementy, z których te indywidua chemiczne się otrzymuje. Właściwości materiałów hybrydowych wynikają z jednej strony ze składników, z których się je otrzymuje, a drugiej strony – z powodu specyficznej budowy – tworzą nową jakość materiału, która decyduje o właściwościach całego układu.   Czytaj więcej w pliku PDF ...

Grzegorz KUROWSKI*, Otmar VOGT, Jan OGONOWSKI – Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej, Politechnika Krakowska, Kraków Prosimy cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 2, 99–104 Eliminacja powstawania produktów ubocznych jest ważnym aspektem wielu współczesnych technologii. Jednak nie w każdym przypadku możliwe jest całkowite wyeliminowanie powstających substancji, które nie mają bezpośredniego zastosowania w syntezie głównego produktu danego procesu. Istotne jest wówczas znalezienie innego procesu, w którym powstający produkt uboczny pełniłby rolę surowca lub składnika produktu końcowego. Takim procesem jest technologia Cyklopol, której produkty uboczne zastosowano do otrzymania składników preparatu do usuwania powłok lakierniczych. Są również procesy i technologie, w których niemożliwe jest wyeliminowanie powstających odpadów. Należy do nich proces usuwania powłok lakierniczych, w którym końcowym produktem jest odpad, stanowiący mieszaninę składników usuwanej powłoki oraz czynnika użytego do jej usunięcia. We współcześnie produkowanych preparatach do usuwania powłok lakierniczych, opartych na rozpuszczalnikach organicznych, rolę substancji aktywnej odgrywają takie związki, jak: alkohol benzylowy [1], węglany alkilenowe [2], estry kwasów karboksylowych [3÷5], cykliczne etery [6] i wiele innych [7]....

Ilona KISZKIEL-TAUDUL* – Instytut Chemii, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok Prosimy cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 2, 105–110 Obecność pozostałości farmaceutyków w poszczególnych elementach środowiska może szkodliwie wpływać na rozwój ekosystemu wodnego i zdrowie człowieka. Stosowane leki nie są w organizmie całkowicie metabolizowane; zostają zatem w większości wydalone w swojej niezmienionej formie. Rozwój przemysłu farmaceutycznego oraz nieprawidłowa utylizacja przeterminowanych środków, może dodatkowo zwiększać prawdopodobieństwo przedostawania się tego rodzaju zanieczyszczeń do wód powierzchniowych. Leki obecne w naturalnych próbkach wodnych są oporne na biodegradację, a konwencjonalne metody oczyszczania ścieków nie zapewniają ich skutecznego usuwania [1, 2]. W poszczególnych elementach środowiska mogą być obecne różnorodne grupy leków (m.in. przeciwbólowe, antynowotworowe, antybiotyki) [3]. W terapii schorzeń układu pokarmowego, są bardzo często stosowane leki przeciwhistaminowe. Posiadają one zdolność do hamowania nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego poprzez antagonizujące działanie receptorów histaminowych typu H2 [4÷6]. Jednym z głównych przedstawicieli takich leków jest cymetydyna (CMT), zbudowana z heteroaromatycznego pierścienia imidazolu, połączonego przez ugrupowanie polarne z resztą 1-cyjano-2-metyloguanidynową (Rys. 1) [7]. Cymetydyna...