Category Archives: 2014

Zasady Schiffa – interesujący zakres zastosowań w różnych dziedzinach nauki

Zasady Schiffa – interesujący zakres zastosowań w różnych dziedzinach nauki BRODOWSKA K., ŁODYGA-CHRUŚCIŃSKA E.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 2, 129–134 Kompleksy metali odgrywają istotną rolę zarówno w rolnictwie, jak również chemii farmaceutycznej i przemysłowej. Zasady Schiffa są produktami kondensacji pierwszorzędowych amin i związków karbonylowych. Związki te oraz ich kompleksy z metalami są coraz częściej stosowane jako katalizatory, polimery i barwniki. W artykule przedstawiono właściwości zasad Schiffa oraz korzyści wynikające z ich stosowania w różnych gałęziach przemysłu. Słowa kluczowe: zasady Schiffa, kompleksy metali, chemia koordynacyjna Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Poważne awarie przemysłowe w przemyśle nawozowym – na przykładzie awarii w Tuluzie

Poważne awarie przemysłowe w przemyśle nawozowym – na przykładzie awarii w Tuluzie GAJEK A., GAŁKOWSKA O., ZATORSKI W.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 235–240 Azotan amonu jest jednym z najlepszych nawozów mineralnych, jednak ze względu na swoje właściwości wybuchowe jest także substancją niebezpieczną. W artykule opisano przebieg i skutki poważnej awarii przemysłowej, która miała miejsce w zakładach AZF w Tuluzie, 21 września 2001 r. W wyniku wybuchu ok. 400 ton saletry amonowej zginęło 30 osób, a 2250 zostało rannych. Straty oszacowano na 1,5 mld EUR. Zdarzenie to miało wpływ na zmianę przepisów dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym – Dyrektywy Seveso II. Słowa kluczowe: poważna awaria, azotan amonu, awaria w Tuluzie Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Fotokatalizatory hybrydowe z matrycą TiO2 aktywowaną ftalocyjaninami lantanowców

Fotokatalizatory hybrydowe z matrycą TiO2 aktywowaną ftalocyjaninami lantanowców SŁOTA R., DYRDA G., GALBAS M., MELE G.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 4, 385–390 Przedstawiono wyniki badań aktywności nowego typu fotokatalizatorów hybrydowych z matrycą TiO2 (anataz) impregnowaną diftalocyjaninami lantanowców (LnPc2), w procesie fotoutleniania 4-nitrofenolu w fazie wodnej. Stwierdzono, że w obecności odpowiedniego sensybilizatora ftalocyjaninowego szybkość degradacji 4-NP może zwiększyć się nawet 4-krotnie w porównaniu z czystym anatazem. Najbardziej efektywne były układy zawierające kompleksy Gd i Ho. Słowa kluczowe: ftalocyjaniny, ditlenek tytanu (anataz), fotooksydacja, fotokatalizator Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Bezpośrednia synteza azydków i tioli organicznych pochodnych glikolu etylenowego w zmodyfikowanej reakcji Appela.

Bezpośrednia synteza azydków i tioli organicznych pochodnych glikolu etylenowego w zmodyfikowanej reakcji Appela. STEFANIAK M., JASIŃSKI M., URBANIAK K., SELIGER P., GUTOWSKA N., ROMAŃSKI J.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 7, 592–599 Klasyczną metodę konwersji alkoholi pierwszorzędowych w odpowiednie halogenki alkilowe z użyciem trifenylofosfiny oraz tetrahalogenometanu, tzw. reakcję Appela, zaadoptowano do bezpośredniej syntezy terminalnych tioli i azydków organicznych pochodnych glikolu etylenowego oraz jego siarkowego analogu. W kluczowym etapie opisanej procedury one-pot, otrzymane in situ, w reakcji z N-bromosukcynimidem (NBS), odpowiednie dibromopochodne zostały przekształcone w związki docelowe w reakcji z nukleofilem siarkowym lub azotowym. Wybrane diazydki wykorzystano w syntezie nowych układów makrocyklicznych, które przetestowano pod kątem ich właściwości kompleksotwórczych. Słowa kluczowe: synteza organiczna, tiole, azydki, reakcja ‘click’, makrocykle, kompleksy metali Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Kadm w nawozach fosforowych; aspekty ekologiczne i ekonomiczne

Kadm w nawozach fosforowych; aspekty ekologiczne i ekonomiczne CICHY B., JAROSZEK H., PASZEK A., TARNOWSKA A.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 10, 837–842 Kadm jest kancerogenny i mutagenny, dlatego dążenie do ograniczania jego oddziaływania na środowisko i organizm człowieka jest jak najbardziej zrozumiałe. W UE trwają obecnie prace nad ograniczeniem zawartości Cd nawozach fosforowych, wskazywanych jako istotne źródło tego metalu ciężkiego w glebie. Czy jednak proponowane rozwiązania są zasadne i czy gotowość technologiczna rozwiązań jest wystarczająca – zdania na ten temat są mocno podzielone. Słowa kluczowe: kwas fosforowy, usuwanie kadmu, nawozy Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Uprawa konopi włóknistych przyśpieszająca rekultywację terenów pokopalnianych po odkrywce węgla brunatnego

Uprawa konopi włóknistych przyśpieszająca rekultywację terenów pokopalnianych po odkrywce węgla brunatnego MAŃKOWSKI J., KOŁODZIEJ J., KUBACKI A., BARANIECKI P., PNIEWSKA I., PUDEŁKO K.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 983–988 Jednym z podstawowych surowców energetycznych w Polsce jest węgiel brunatny. Wydobycie węgla odbywa się metodą odkrywkową. Powoduje to ogromne negatywne zmiany w środowisku naturalnym. Po wydobyciu węgla pozostaje martwe wyrobisko, które w miarę posuwania się odkrywki za złożem wydobywanego węgla, zasypywane jest materiałem z nakładu. Powierzchnia po odkrywce zostaje wyrównana, lecz powstała w ten sposób wierzchnia warstwa terenu cechuje się znikomą zawartością próchnicy. Do rekultywacji obszarów poodkrywkowych można wykorzystać konopie włókniste, których uprawa, a następnie przyorywanie, przyspiesza procesy glebotwórcze. W 2012 r. Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich wspólnie ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych w Kazimierzu Biskupim, rozpoczął realizację projektu pt. „Rekultywacja terenów zdegradowanych w rejonie KWB Konin z zastosowaniem uprawy konopi włóknistych”. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach mechanizmu Life+ oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Słowa...
Read more

Badanie zjawiska wybuchu w powietrzu ładunków wydłużonych typu saletrole z zastosowaniem nowoczesnych metod numerycznych

Badanie zjawiska wybuchu w powietrzu ładunków wydłużonych typu saletrole z zastosowaniem nowoczesnych metod numerycznych MARANDA A., KOŚLIK P., HADZIK* J., WILK Z.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 1, 9–16 Artykuł przedstawienia wyniki analiz numerycznych wybuchu w powietrzu ładunku materiału wybuchowego typu saletrole, przy użyciu programu Ansys LS-Dyna. Wyniki analiz numerycznych odniesione zostały do rzeczywistego efektu wybuchu w badaniach poligonowych. Badania symulacyjne i poligonowe wykonano dla ładunku cylindrycznego o średnicy 45 mm i długości 250 mm. Z pomiarem ciśnienia fali podmuchowej w trzech charakterystycznych kierunkach względem ładunku wykonano jednocześnie test Helda, w którym określono gęstości impulsu fali podmuchowej. Słowa kluczowe: fala podmuchowa, saletrole, symulacje komputerowe, gęstość impulsu Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Innowacyjne kompozyty poli(kwasu mlekowego) do produkcji folii opakowaniowych

Innowacyjne kompozyty poli(kwasu mlekowego) do produkcji folii opakowaniowych VUKOVIĆ-KWIATKOWSKA I., KACZMAREK H., DZWONKOWSKI J.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 2, 135–140 Otrzymano i zbadano podstawowe właściwości innowacyjnych kompozytów do produkcji folii opakowaniowych. Kompozyty otrzymano metodą fotochemiczną z poli(kwasu mlekowego) (PLA) i poliakrylanu o różnym składzie. Zbadano właściwości mechaniczne otrzymanych folii; przenikalność przez folie pary wodnej i ditlenku węgla; odporność folii na działanie promieniowania nadfioletowego, stosowanego w procesie sterylizacji oraz określono wpływ wymrażania w temp. -18°C na badane właściwości. Stwierdzono poprawę właściwości barierowych i mechanicznych otrzymanych kompozytów w stosunku do czystego PLA, ich dobrą stabilność fotochemiczną i odporność na niskie temperatury, co stwarza możliwość wykorzystania nowych innowacyjnych kompozytów do produkcji opakowań żywności. Słowa kluczowe: poli(kwas mlekowy), poliakrylany, fotosieciowanie, folie opakowaniowe Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Koordynacyjna (ko)polimeryzacja olefin

Koordynacyjna (ko)polimeryzacja olefin BIAŁEK M., OCHĘDZAN-SIODŁAK W., DZIUBEK K., CZAJA K., BOSOWSKA K.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 4, 268–279 Artykuł prezentuje podsumowanie wieloletnich prac w zakresie koordynacyjnej polimeryzacji olefin prowadzonych w Katedrze Technologii Chemicznej i Chemii Polimerów Wydziału Chemii Uniwersytetu Opolskiego. Począwszy od beznośnikowych i zakotwiczonych na oryginalnym nośniku chlorku magnezu z tetrahydrofuranem tytanowych i wanadowych katalizatorów Zieglera-Natty, zespół opolski włączył się w nurt światowych badań nad poszukiwaniem coraz to nowszych układów katalitycznych – bardziej aktywnych i produkujących poliolefiny o różnorodnych, pożądanych właściwościach. Dalsze badania polimeryzacji i kopolimeryzacji etylenu z wyższymi 1-olefinami prowadzono z zastosowaniem różnorodnych beznośnikowych i nośnikowych metalocenowych układów katalitycznych uzyskując z dużą wydajnością odpowiednie polimery i kopolimery. Polietylen o bardzo ciekawych właściwościach, np. niespotykanie wysokim stopniu krystaliczności, uzyskano w toku badań z użyciem cieczy jonowych jako swoistych nośników katalizatorów metalocenowych w dwufazowej polimeryzacji olefin. Obecnie trwają badania nad nową generacją układów katalitycznych, zwanych postmetalocenowymi, w skład których wchodzą kompleksy zawierające rozbudowane wielodonorowe ligandy, np. salenowe, salanowe,...
Read more

Struktury krystaliczne soli kwasu szczawiowego i amin alifatycznych

Struktury krystaliczne soli kwasu szczawiowego i amin alifatycznych DZIUK B., EJSMONT K., ZALESKI J.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 4, 391–395 W artykule dokonano analizy struktur krystalicznych soli kwasu szczawiowego i amin alifatycznych. W sieciach tych występuje wielość form ułożenia zarówno jedno-ujemnych jak i dwu-ujemnych anionów kwasu szczawiowego. Jednoujemne aniony mogą tworzyć cykliczne dimery lub układać się w liniowe łańcuchy o charakterze zarówno przypominającym strukturę schodkową jak również łańcuchy mieszane. W przypadku anionów dwu-ujemnych można również wyróżnić łańcuchy liniowe płaskie oraz łańcuchy liniowe, zawierające aniony ułożone względem siebie prostopadle. W celu porównania parametrów geometrycznych wiązań wodorowych typu O–H...O występujących pomiędzy jedno-ujemnymi anionami w krysztale oraz w “fazie gazowej”, przeprowadzono obliczenia kwantowo-mechaniczne metodą MP2. Słowa kluczowe: szczawiany alkiloamonowe, struktury krystaliczne, silne wiązania wodorowe. Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more