Category Archives: 2014

Tokoferole i tokotrienole jako witamina E

Tokoferole i tokotrienole jako witamina E ZIELIŃSKA A., NOWAK I.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 7, 585–591 Pod nazwą witaminy E została określona grupa organicznych związków chemicznych, o zbliżonej aktywności fizjologicznej. Obecnie znanych jest osiem naturalnie występujących homologów, wśród których wymienia się α-, β-, γ-, δ-tokoferole oraz ich odpowiedniki w postaci α-, β-, γ-, δ-tokotrienoli. Wspólną cechą wszystkich tych związków jest obecność dwupierścieniowego szkieletu 6-hydroksychromanu oraz bocznego łańcucha izoprenoidowego. W artykule szczegółowo omówiono budowę i właściwości chemiczne substancji, dzięki którym znana powszechnie witamina E uważana jest za jeden z najsilniejszych i najskuteczniejszych antyoksydantów. Słowa kluczowe: tokoferole, α-T, tokotrienole, witamina E, antyoksydanty Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Wybrane własności toksykologiczne i ekotoksykologiczne dodatku do spalania paliw ciekłych

Wybrane własności toksykologiczne i ekotoksykologiczne dodatku do spalania paliw ciekłych GUZIAŁOWSKA-TIC J.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 10, 831–836 W związku z procedurami REACH producenci i importerzy są zobowiązani do dostarczenia dokumentacji rejestracyjnej, zawierającej informacje o substancji chemicznej, w szczególności o jej toksycznych i ekotoksycznych właściwościach. W pracy przedstawiono wybrane wyniki badań toksykologicznych i ekotoksykologicznych dodatku do paliw ciekłych, które w kolejnym etapie są niezbędne do sporządzenia oceny i raportu bezpieczeństwa chemicznego. Słowa kluczowe: rozporządzenie REACH, dodatek do paliw ciekłych, właściwości toksykologiczne, właściwości ekotoksykologiczne Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Aspekty prawne gospodarowania odpadowymi podkładami kolejowymi

Aspekty prawne gospodarowania odpadowymi podkładami kolejowymi KUKULSKA-ZAJĄC E., KRÓL A., KRASIŃSKA A.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 979–982 W artykule przedstawiono przegląd obowiązujących aktów prawnych dotyczących prawidłowego postępowania z odpadowymi podkładami kolejowymi, pod kątem możliwości ich ponownego wykorzystania. Szczególną uwagę zwrócono na sposób postępowania podczas zmiany klasyfikacji tych podkładów z odpadu niebezpiecznego na odpad inny niż niebezpieczny. Słowa kluczowe: podkłady kolejowe, odpady niebezpieczne, zmiana klasyfikacji Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Zasady Schiffa – interesujący zakres zastosowań w różnych dziedzinach nauki

Zasady Schiffa – interesujący zakres zastosowań w różnych dziedzinach nauki BRODOWSKA K., ŁODYGA-CHRUŚCIŃSKA E.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 2, 129–134 Kompleksy metali odgrywają istotną rolę zarówno w rolnictwie, jak również chemii farmaceutycznej i przemysłowej. Zasady Schiffa są produktami kondensacji pierwszorzędowych amin i związków karbonylowych. Związki te oraz ich kompleksy z metalami są coraz częściej stosowane jako katalizatory, polimery i barwniki. W artykule przedstawiono właściwości zasad Schiffa oraz korzyści wynikające z ich stosowania w różnych gałęziach przemysłu. Słowa kluczowe: zasady Schiffa, kompleksy metali, chemia koordynacyjna Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Poważne awarie przemysłowe w przemyśle nawozowym – na przykładzie awarii w Tuluzie

Poważne awarie przemysłowe w przemyśle nawozowym – na przykładzie awarii w Tuluzie GAJEK A., GAŁKOWSKA O., ZATORSKI W.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 235–240 Azotan amonu jest jednym z najlepszych nawozów mineralnych, jednak ze względu na swoje właściwości wybuchowe jest także substancją niebezpieczną. W artykule opisano przebieg i skutki poważnej awarii przemysłowej, która miała miejsce w zakładach AZF w Tuluzie, 21 września 2001 r. W wyniku wybuchu ok. 400 ton saletry amonowej zginęło 30 osób, a 2250 zostało rannych. Straty oszacowano na 1,5 mld EUR. Zdarzenie to miało wpływ na zmianę przepisów dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym – Dyrektywy Seveso II. Słowa kluczowe: poważna awaria, azotan amonu, awaria w Tuluzie Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Fotokatalizatory hybrydowe z matrycą TiO2 aktywowaną ftalocyjaninami lantanowców

Fotokatalizatory hybrydowe z matrycą TiO2 aktywowaną ftalocyjaninami lantanowców SŁOTA R., DYRDA G., GALBAS M., MELE G.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 4, 385–390 Przedstawiono wyniki badań aktywności nowego typu fotokatalizatorów hybrydowych z matrycą TiO2 (anataz) impregnowaną diftalocyjaninami lantanowców (LnPc2), w procesie fotoutleniania 4-nitrofenolu w fazie wodnej. Stwierdzono, że w obecności odpowiedniego sensybilizatora ftalocyjaninowego szybkość degradacji 4-NP może zwiększyć się nawet 4-krotnie w porównaniu z czystym anatazem. Najbardziej efektywne były układy zawierające kompleksy Gd i Ho. Słowa kluczowe: ftalocyjaniny, ditlenek tytanu (anataz), fotooksydacja, fotokatalizator Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Bezpośrednia synteza azydków i tioli organicznych pochodnych glikolu etylenowego w zmodyfikowanej reakcji Appela.

Bezpośrednia synteza azydków i tioli organicznych pochodnych glikolu etylenowego w zmodyfikowanej reakcji Appela. STEFANIAK M., JASIŃSKI M., URBANIAK K., SELIGER P., GUTOWSKA N., ROMAŃSKI J.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 7, 592–599 Klasyczną metodę konwersji alkoholi pierwszorzędowych w odpowiednie halogenki alkilowe z użyciem trifenylofosfiny oraz tetrahalogenometanu, tzw. reakcję Appela, zaadoptowano do bezpośredniej syntezy terminalnych tioli i azydków organicznych pochodnych glikolu etylenowego oraz jego siarkowego analogu. W kluczowym etapie opisanej procedury one-pot, otrzymane in situ, w reakcji z N-bromosukcynimidem (NBS), odpowiednie dibromopochodne zostały przekształcone w związki docelowe w reakcji z nukleofilem siarkowym lub azotowym. Wybrane diazydki wykorzystano w syntezie nowych układów makrocyklicznych, które przetestowano pod kątem ich właściwości kompleksotwórczych. Słowa kluczowe: synteza organiczna, tiole, azydki, reakcja ‘click’, makrocykle, kompleksy metali Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Kadm w nawozach fosforowych; aspekty ekologiczne i ekonomiczne

Kadm w nawozach fosforowych; aspekty ekologiczne i ekonomiczne CICHY B., JAROSZEK H., PASZEK A., TARNOWSKA A.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 10, 837–842 Kadm jest kancerogenny i mutagenny, dlatego dążenie do ograniczania jego oddziaływania na środowisko i organizm człowieka jest jak najbardziej zrozumiałe. W UE trwają obecnie prace nad ograniczeniem zawartości Cd nawozach fosforowych, wskazywanych jako istotne źródło tego metalu ciężkiego w glebie. Czy jednak proponowane rozwiązania są zasadne i czy gotowość technologiczna rozwiązań jest wystarczająca – zdania na ten temat są mocno podzielone. Słowa kluczowe: kwas fosforowy, usuwanie kadmu, nawozy Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more

Uprawa konopi włóknistych przyśpieszająca rekultywację terenów pokopalnianych po odkrywce węgla brunatnego

Uprawa konopi włóknistych przyśpieszająca rekultywację terenów pokopalnianych po odkrywce węgla brunatnego MAŃKOWSKI J., KOŁODZIEJ J., KUBACKI A., BARANIECKI P., PNIEWSKA I., PUDEŁKO K.

Proszę cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 983–988 Jednym z podstawowych surowców energetycznych w Polsce jest węgiel brunatny. Wydobycie węgla odbywa się metodą odkrywkową. Powoduje to ogromne negatywne zmiany w środowisku naturalnym. Po wydobyciu węgla pozostaje martwe wyrobisko, które w miarę posuwania się odkrywki za złożem wydobywanego węgla, zasypywane jest materiałem z nakładu. Powierzchnia po odkrywce zostaje wyrównana, lecz powstała w ten sposób wierzchnia warstwa terenu cechuje się znikomą zawartością próchnicy. Do rekultywacji obszarów poodkrywkowych można wykorzystać konopie włókniste, których uprawa, a następnie przyorywanie, przyspiesza procesy glebotwórcze. W 2012 r. Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich wspólnie ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych w Kazimierzu Biskupim, rozpoczął realizację projektu pt. „Rekultywacja terenów zdegradowanych w rejonie KWB Konin z zastosowaniem uprawy konopi włóknistych”. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach mechanizmu Life+ oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Słowa...
Read more

Badanie zjawiska wybuchu w powietrzu ładunków wydłużonych typu saletrole z zastosowaniem nowoczesnych metod numerycznych

Badanie zjawiska wybuchu w powietrzu ładunków wydłużonych typu saletrole z zastosowaniem nowoczesnych metod numerycznych MARANDA A., KOŚLIK P., HADZIK* J., WILK Z.

Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 68, 1, 9–16 Artykuł przedstawienia wyniki analiz numerycznych wybuchu w powietrzu ładunku materiału wybuchowego typu saletrole, przy użyciu programu Ansys LS-Dyna. Wyniki analiz numerycznych odniesione zostały do rzeczywistego efektu wybuchu w badaniach poligonowych. Badania symulacyjne i poligonowe wykonano dla ładunku cylindrycznego o średnicy 45 mm i długości 250 mm. Z pomiarem ciśnienia fali podmuchowej w trzech charakterystycznych kierunkach względem ładunku wykonano jednocześnie test Helda, w którym określono gęstości impulsu fali podmuchowej. Słowa kluczowe: fala podmuchowa, saletrole, symulacje komputerowe, gęstość impulsu Czytaj więcej w pliku PDF pdf-icon...
Read more