CHEMIK 2014-04

chemik_2014_04-coverSzanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy

Kwietniowe wydanie naszego miesięcznika otwiera rozmowa z Dziekanem Wydziału Chemii Uniwersytetu Opolskiego Profesorem Piotrem Wieczorkiem, który nakreśla historię opolskiej chemii Od Zakładu Chemii WSP do Wydziału Chemii UO, obszerniejszy materiał z tego zakresu prezentuje Profesor Krystyna Czaja (m.in. była dyrektor Instytutu Chemii w Opolu) w artykule Historia chemii w opolskiej uczelni.

Osiemnaście artykułów, które publikujemy na naszych łamach, to fragment dorobku naukowego pracowników i badaczy związanych z opolską chemią, nie tylko współcześnie ale i przed laty. Pierwszy artykuł prezentuje podsumowanie wieloletnich prac w zakresie koordynacyjnej polimeryzacji olefin prowadzonych w Katedrze Technologii Chemicznej i Chemii Polimerów Wydziału Chemii UO. Dalej przedstawiono wybrane badania z zakresu otrzymywania i charakterystyki kompozytów poliolefinowych z udziałem różnych (nano)napełniaczy, zarówno nieorganicznych jak i pochodzących z odnawialnych źródeł roślinnych. W pracy Od modelowania molekularnego po nanotechnologię i czystą energię omówiono zastosowanie modelowania molekularnego do przewidywania parametrów strukturalnych i spektroskopowych. Kolejne dwa artykuły nawiązują do syntezy chemicznej; aktywowanie grupy karboksylowej kwasu 3-amino-1-Hpirazolo-5-karboksylowego metodą azydkową oraz wykorzystanie pochodnych butano-2,3-diacetali w syntezie naturalnych związków optycznie czynnych. W następnej publikacji mogą Państwo przeczytać o zastosowaniu ekstrakcji membranowej oraz ekstrakcji do fazy stałej jako efektywnej techniki wydzielania i zatężania związków organicznych z próbek o złożonym składzie matrycy. Kilka kolejnych prac związanych z biochemią i biotechnologią, dotyczy badań nad kompleksowaniem magnezu(II) i wapnia(II) wybranymi kwasami bisfosfonowymi w roztworze wodnym; konformacyjnch właściwości modyfikowanych reszt aminokwasowych oraz chemicznych markerów miodów odmianowych; omówiono również potencjalne błędy w badaniach reakcji enzymatycznych – wynikające z nieprzewidzianych reakcji towarzyszących. W następnej publikacji przedstawiono zagadnienia związane z odpornością materiałów na czynniki środowiska (obejmujące zespół warunków atmosferycznych oraz biosfery).

Po analizie potencjału biotechnologicznego cyjanobakterii, naukowcy z Wydziału Chemii UO omówili strukturalne i elektronowe aspekty wiązania azot–azot. Oktakarboksyftalocyjaniny okazały się kolejnym interesującym zagadnieniem; Autorzy przedstawili metody ich syntezy i opisali wybrane właściwości fotochemiczne i katalityczne tej grupy związków. W artykule poświęconym inhibicji enzymatycznej wolnowiążącej zaprezentowano algorytm pozwalający na rozstrzygnięcie jaki jest mechanizm wspomnianej inhibicji oraz oryginalny sposób obliczenia stałej K i dla każdego z tych mechanizmów. Uwadze naukowców nie umknęło zagadnienie aktywności nowego typu fotokatalizatorów hybrydowych z matrycą TiO 2 (anataz) impregnowaną diftalocyjaninami lantanowców (LnPc2), w procesie fotoutleniania 4-nitrofenolu w fazie wodnej. Struktury krystaliczne soli kwasu szczawiowego i amin alifatycznych oraz Chemosensory porfirynowe. Oddziaływanie 2H-porfiryn z wybranymi akceptorami elektronowymi, to publikacje zamykające część wydania poświęconą 50-leciu opolskiej chemii.

W stałych działach prezentujemy wyniki ekonomiczne przemysłu w 2013 r. oraz sytuację w wybranych krajach spoza UE. Pod winietą Kalendarium chemików – polskich i europejskich wspominamy wybitnego naukowca, profesora Politechniki Śląskiej, jednego z pierwszych organizatorów Wydziału Chemicznego tej uczelni – Tadeusza Pukasa. W tym wydaniu można także znaleźć m.in. relację z Jubileuszu Profesora Józefa Szarawary oraz, jak zwykle, obszerną informację statystyczną, aktualności z firm z kraju i ze świata oraz chemiczne nowości z prasy światowej.

Bardzo dziękujemy Wydziałowi Chemii Uniwersytetu Opolskiego za współpracę. Gratulujemy jubileuszu wszystkim osobom związanym z Wydziałem – teraz i przed laty.

Zapraszamy do lektury

SPIS TREŚCI

Od redakcji 255
Od Zakładu Chemii WSP do Wydziału Chemii Uniwersytetu Opolskiego

– rozmowa z Profesorem Piotrem Wieczorkiem, Dziekanem Wydziału
Chemii Uniwersytetu Opolskiego

256
Krystyna CZAJA

Historia chemii w opolskiej uczelni

258
Marzena BIAŁEK, Wioletta OCHĘDZAN-SIODŁAK, Katarzyna DZIUBEK,
Krystyna CZAJA, Kornelia BOSOWSKA

Koordynacyjna (ko)polimeryzacja olefin

268
Joanna BARTON, Arkadiusz NIEMCZYK, Krystyna CZAJA, Łukasz KORACH,
Beata SACHER-MAJEWSKA

Kompozyty, biokompozyty i nanokompozyty polimerowe.
Otrzymywanie, skład, właściwości i kierunki zastosowań

280
Teobald KUPKA, Michał STACHÓW, Marzena NIERADKA, Klaudia
RADULA–JANIK, Leszek STOBIŃSKI, Jakub KAMINSKÝ, Stephan P. A. SAUER

Od modelowania molekularnego po nanotechnologię
i czystą energię

288
Anna KUSAKIEWICZ-DAWID, Elżbieta MASIUKIEWICZ

Próby aktywowania grupy karboksylowej kwasu 3-amino-
1H-pirazolo-5-karboksylowego metodą azydkowi

296
Weronika WACŁAWCZYK-BIEDROŃ, Adam DROP,
Bożena FRĄCKOWIAK-WOJTASEK

Wykorzystanie pochodnych butano-2,3-diacetali w syntezie
naturalnych związków optycznie czynnych

304
Anna POLIWODA, Anna Marzena CHRZANOWSKA, Katarzyna ORŁOWSKA,
Piotr Paweł WIECZOREK

Ekstrakcja membranowa oraz ekstrakcja do fazy stałej jako efektywne
techniki wydzielania i zatężania związków organicznych z próbek
o złożonym składzie matrycy

312
Magdalena SZPAK, Ewa MATCZAK-JON, Barbara KURZAK

Łączone badania potencjometryczne, ESI-MS i NMR nad
kompleksowaniem magnezu (II) i wapnia (II) wybranymi kwasami
bisfosfonowymi w roztworze wodnym

321
Roksana WAŁĘSA, Aneta BUCZEK, Małgorzata A. BRODA

Konformacyjne właściwości modyfikowanych reszt
aminokwasowych

329
Izabela JASICKA-MISIAK, Paweł KAFARSKI

Chemiczne markery miodów odmianowych

335
Beata GĄSOWSKA-BAJGER, Hubert WOJTASEK

Błędy w badaniach reakcji enzymatycznych wynikające
z nieprzewidzianych reakcji utleniania-redukcji

341
Dariusz SOBKÓW, Joanna BARTON, Krystyna CZAJA, Marek SUDOŁ,
Beata MAZOŃ

Badania odporności materiałów na działanie czynników
środowiska naturalnego

347
Ewa KASOWSKA-ŻOK, Monika OSTROWSKA, Hanna STUDNIK,
Lucyna BALCERZAK, Beata ŻYSZKA, Damian DRZYZGA, Grzegorz BAZGIER,
Paweł KAFARSKI, Jacek LIPOK

Potencjał biotechnologiczny cyjanobakterii tworzących zakwity
sinicowe

355
Katarzyna GAJDA, Bartosz ZARYCHTA, Krzysztof EJSMONT

Strukturalne i elektronowe aspekty wiązania azot–azot

361
Joanna NACKIEWICZ, Artur SUCHAN, Marta KLIBER

Oktakarboksyftalocyjaniny – związki o interesujących właściwościach
spektralnych, fotochemicznych i katalitycznych

369
Małgorzata PAWEŁCZAK, Józef HUREK

Inhibicja enzymatyczna wolnowiążąca

377
Rudolf SŁOTA, Gabriela DYRDA, Maria GALBAS, Giuseppe MELE

Fotokatalizatory hybrydowe z matrycą TiO2 aktywowaną
ftalocyjaninami lantanowców

385
Błażej DZIUK, Krzysztof EJSMONT, Jacek ZALESKI

Struktury krystaliczne soli kwasu szczawiowego i amin alifatycznych

391
Gabriela DYRDA, Rudolf SŁOTA, Giuseppe MELE

Chemosensory porfirynowe. Oddziaływanie 2H-porfiryn z wybranymi
akceptorami elektronowymi

396
PRZEMYSŁ CHEMICZNY W STATYSTYCE 404
Z PÓŁKI KSIĘGARSKIEJ 406
KALENDARIUM CHEMIKÓW – POLSKICH I EUROPEJSKICH: Tadeusz PUKAS (1909–1974) 407
KONFERENCJE, WYSTAWY, SPOTKANIA 409
ZGŁOSZENIA PATENTOWE – POLSKIE I ZAGRANICZNE 411
AKTUALNOŚCI Z FIRM 273, 279, 295, 299,
303, 316, 337, 387
KONGRES POLSKA CHEMIA 368
Remonty i Utrzymanie Ruchu w Przemyśle Chemicznym 402
PharmConnect Congress 403
Wydział Chemii UO II okł.
Rada Wydziału Chemii UO III okł.
30. Walny Zjazd SITPChem IV okł.

 

DO POBRANIA