Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy,
Od 19 do 23 września 2016 r. będzie obradował 59. Zjazd PTChem w Poznaniu. Gościnny Poznań jest po raz kolejny miejscem obrad Zjazdu, ale w tym roku Poznaniacy zaprosili Chemików z całej Polski do miejsca wyjątkowego – do wspaniałego Collegium Chemicum. O tym nowym miejscu, otoczonym Wielkopolskim Centrum Zaawansowanych Technologii i Poznańskim Parkiem Naukowo- Technologicznym, o ambitnych planach stworzenia tutaj – zgodnie z ideą Profesora Bogdana Marcińca – instytucji transferu idei albo wyników badań z uniwersytetu, z laboratorium badawczego do praktyki, mówi Profesor Henryk Koroniak w rozmowie przed 59. Zjazdem PTChem, otwierającej niniejsze wydanie. Zapowiadając wiele naukowych niespodzianek podczas Zjazdu, Profesor jednoznacznie opowiada się też za powrotem do wspólnych Zjazdów PTChem- SITPChem, tłumacząc, że niezbędny jest kontakt nauki z przemysłem, a najlepszym sposobem jest spotkanie i rozmowa ludzi zainteresowanych wspólnym problemem w jednym miejscu. Ciesząc się z dumą Collegium Chemicum, Profesor podkreśla, że to wielkopolska tradycja sprawia, iż sukces jest wynikiem wysiłku wielu ludzi. I dodaje: W Poznaniu jesteśmy statystycznie tacy sami jak wszędzie, ale wiele rzeczy udaje nam się wspólnie.
Część merytoryczną wrześniowego wydania stanowią publikacje z dorobku IX Sympozjum Czwartorzędowe sole amoniowe i obszary ich zastosowania nt. „Ciecze jonowe – ich możliwości aplikacyjne”, które odbyło się w Poznaniu w czerwcu br., pod honorowym patronatem Ministra Jarosława Gowina (MNiSW) i Krzysztofa Jurgiela (MRiRW), i pod merytoryczną opieką Profesora Juliusza Pernaka z Politechniki Poznańskiej – przewodniczącego Komitetu Naukowego.
W niniejszym wydaniu otrzymujecie Państwo kompendium wiedzy, zarówno na temat historii i podstaw teoretycznych dotyczących cieczy jonowych, usystematyzowany przegląd wiedzy na temat syntezy, właściwości i zastosowania oraz podziału cieczy jonowych, jak i obszarów godnych intensywnych badań. Ciecze jonowe, w ostatnich dwóch dekadach, zaczęły być uznawane za „zieloną” alternatywę dla lotnych, łatwopalnych i często toksycznych, popularnych rozpuszczalników organicznych. Zaczęto też doceniać ich unikalną zaletę, jaką jest projektowalność; można je bowiem zaprojektować, tak aby otrzymać związek o oczekiwanych właściwościach, a zatem możliwe jest syntezowanie ILs pod kątem określonego zastosowania. Zaskakujące właściwości użytkowe ILs pozwalają m.in. na utrwalanie w nich tkanek miękkich, albo używanie jako przyspieszaczy wulkanizacji. Profesor Juliusz Pernak i współautorzy piszą, że jeszcze nigdy w historii chemii nie mieliśmy tak olbrzymiego obiektu badań z dostępnymi źródłami substratów (kationów i anionów). Dla wielu związków jonowych posiadamy szczegółową wiedzę na temat ich dostępności, ceny, właściwości fizykochemicznych, biologicznych, aż do toksyczności i ekotoksyczności. I konkludują: Pracując z ILs mamy zagwarantowany duży sukces, zarówno naukowy jak i technologiczny. Pożądany wynik wymaga jednak cierpliwości i dobrze zorganizowanego warsztatu badawczego. Wskazana jest również współpraca pomiędzy zespołami badawczymi z różnych dziedzin, począwszy od chemii organicznej, poprzez elektrochemię, fizykochemię, analitykę i na technologii skończywszy.
Zapraszamy do lektury publikacji w tym wydaniu, które mogą być ofertą współpracy także dla wielu naszych Czytelników. Dziękujemy za zaufanie i współpracę, szczególnie Panu Profesorowi Juliuszowi Pernakowi i Pani dr hab. inż. Katarzynie Maternie, ale także wszystkim PT Autorom.
Jak co miesiąc, przekazujemy informacje statystyczne; w tym wydaniu wybrane wyniki finansowo-ekonomiczne, jakie osiągnięto w określonych branżach w I półroczu 2016 r.; krajowy przemysł wypracował w tym czasie zyski netto w wysokości 48,9 mld zł i były one większe od uzyskanych w podobnym okresie poprzedniego roku o 8,4%. Ten ostatni wskaźnik – jak zauważa Autor – jest godny odnotowania także z tego względu, że zyski przemysłu w Polsce w całym minionym roku (2015) były o 2,5% mniejsze niż w roku poprzedzającym (2014). Na tle takiej sytuacji całego krajowego przemysłu, przemysł chemiczny (łącznie 3 jego działy) wypracował w minionym półroczu 7,3 mld zł zysku (14,9% krajowego), a ich wzrost do półrocza 2015 r. wyniósł aż 23,9%.
Pod winietą Kalendarium Chemików – w 80. rocznicę śmierci przypominamy postać Wielkopolanina, Augustyna Bistrzyckiego, chemika, wybitnego pracownika naukowego i pedagoga, początkowo Szkoły Technicznej w Berlinie, a następnie przez wiele lat, Uniwersytetu w szwajcarskim Fryburgu. Jednego z kilku polskich chemików, którzy na przełomie XIX i XX w. zajmowali znaczące pozycje w nauce i szkolnictwie wyższym krajów zachodnich, szczególnie Niemiec i Szwajcarii. Augustyn Bistrzycki przez kilka lat pełnił obowiązki rektora Uniwersytetu Fryburskiego. W nauce szczególnie zasłużył się w badaniach aromatycznych związków wielopierścieniowych; był odkrywcą wielu nowych ich form, szczególnie chromogennych, o licznych zastosowaniach.
Wrzesień przyniósł smutne odejścia Chemików. 4 września zmarł Profesor Adam Bielański – inicjator badań w dziedzinie katalizy heterogenicznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, Autor znakomitych podręczników z chemii nieorganicznej i monografii dotyczących fizykochemii katalizatorów. Miał 104 lata. 15 września odszedł po ciężkiej chorobie dr Hubert Bartosz–Bechowski z Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Koła Nauczycielsko-Uniwersyteckiego SITPChem na Uniwersytecie Wrocławskim. Miał 60 lat.
Pośród doniesień z prasy światowej – innowacji, interesujące nowości, m.in. rusztowania z peptydowych klocków Lego, które pomogą w projektowaniu nowoczesnych leków; „nieprzemakalne” kropki kwantowe – narzędzie do nowych bioaplikacji; nowoczesne płaszcze grzewczo-chłodzące spawane zjonizowanym strumieniem gazu i o bakteriach wykorzystywanych jako nanoroboty w leczeniu raka; a na końcu – z ostatniej chwili – o pionierskim laserze polimerowym opracowanym przez naukowców z Poznania.
Tak się oto Poznańsko-Wielkopolsko układa wrześniowe wydanie miesięcznika Chemik.
Skończyły się wakacje, jeszcze słonecznym wrześniowym wspomnieniem pięknego lata, i wraca czas aktywności – także na sympozjach i konferencjach, na które zaprasza m.in. Polska Izba Przemysłu Chemicznego, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego; informacje w środku numeru.
Zapraszamy do lektury
redakcja