W listopadzie br. mija 70 lat, gdy zakończył życie jeden z bardziej znanych angielskich, chemików z wykształcenia, a fizykochemików z profesji. Jako pierwszy w nauce badał i udowodnił istnienie w przyrodzie izotopów pierwiastków chemicznych. Odkrywca 212 naturalnych trwałych nuklidów (jąder atomów) spośród 287 obecnie znanych. Twórca i konstruktor znacznie ulepszonych wersji spektrografu masowego J.J. Thomsona, tworząc w kolejnych latach trzy, coraz doskonalsze, jego odmiany. Wieloletni profesor Uniwersytetu w Cambridge, członek m.in. Towarzystwa Królewskiego w Londynie oraz Akademii Nauk ZSRR. Laureat Nagrody Nobla z dziedziny chemii (1922) głównie za odkrycie dużej liczby izotopów pierwiastków oraz sformułowanie tzw. prawa liczb całkowitych (masy atomowej izotopów).

Francis William Aston urodził się 1 września 1877 r. w Harborne, wówczas samodzielnej osadzie, obecnie dzielnicy miasta Birmingham w środkowej Anglii. Jego dziadek, ze strony matki, był producentem broni palnej, rodzice byli właścicielami farmy. Francis, po ukończeniu miejscowej szkoły, pobierał nauki w Mason College, przekształconym później w Uniwersytet w Birmingham. W kolegium, poza przedmiotami podstawowymi, nauczył się również prac szklarskich i obróbki szkła, co okazało się bardzo przydatne w dalszych latach jego naukowej kariery. Nauki, ze względu na kłopoty materialne rodziny, pobierał z przerwami, ale stale prowadził prace doświadczalne w założonym przez siebie, domowym laboratorium. W 1903 r. uzyskuje stypendium, co pozwala mu wrócić na utworzony już w Birmingham Uniwersytet. Jego pierwszymi akademickimi nauczycielami byli w tym czasie: chemii – T.Tilden (1842–1926) i fizyki – J.Poynting (1852–1914). Wśród prowadzonych prac, Aston zajmuje się początkowo skręcalnością optyczną, polegającą na skręcaniu płaszczyzny polaryzacji światła podczas jego przechodzenia przez badaną substancję. W tym czasie zajmuje się również wyładowaniami jarzeniowymi w gazie, i w wyniku tych prac definiuje pojęcie tzw. ciemnego obszaru Astona, tj. przestrzeni w bezpośrednim sąsiedztwie katody, kiedy emitowane elektrony mają prędkość niewystarczającą do pobudzenia świecenia gazu. Zajmuje się w tym czasie również badaniami nad powstawaniem promieni X (odkrytych w 1895 r. przez W. Rőntgena 1845–1923) w wyniku przepływu prądu przez rurę wypełnioną gazem.

Czytaj więcej w pliku PDF