Na przewlekłą białaczkę limfocytową (PBL) w samych Stanach Zjednoczonych rocznie zapada ponad 16 tys. osób, z których 1/3 umiera. Choroba ta występuje głównie u osób starszych – około 60. roku życia, ale coraz częściej zdarza się też u osób znacznie młodszych, nawet 20-latków. „Można przypuszczać, że współczynnik ten będzie rósł, bowiem społeczeństwa się starzeją. W ciągu następnych 30 lat populacja osób powyżej 60. roku życia ma się podwoić i wynieść prawie 2 miliardy osób. Walka z białaczką będzie coraz większym wyzwaniem” – mówi Magdalena Jander ze spółki GeneaMed.
Wraz ze specjalistką w zakresie diagnostyki chorób białaczkowych dr Idą Franiak-Pietrygą pracuje ona nad wprowadzeniem na światowy rynek potencjalnego leku na przewlekłą białaczkę limfocytową. Do tego celu badaczki wykorzystują nanocząsteczki zwane dendrymerami, które do tej pory próbowano wykorzystać m.in. do przenoszenia niektórych leków w organizmie człowieka. Jednak kilka lat temu dr Franiak-Pietryga odkryła, że dendrymery mogą – po pewnej modyfikacji struktury chemicznej – same powodować śmierć komórek białaczkowych.
„Odkryliśmy, że nanocząsteczki, nad którymi pracujemy i które okazały się skuteczne w zwalczaniu nowotworowych komórek w przypadku białaczki PBL, radzą sobie także z dotychczas lekoopornymi formami tej choroby. Dendrymery są więc nadzieją dla pacjentów ze specyficznymi aberracjami chromosomowymi oraz mutacjami genetycznymi, dla których zwykle nie ma szans” – tłumaczy dr Ida Franiak-Pietryga. Jak mówi, zmodyfikowane dendrymery po prostu wnikają do komórki nowotworowej. „Dzieje się tak, ponieważ na powierzchni mają one modyfikację cukrową, a komórki nowotworowe potrzebują więcej energii, a co za tym idzie będą miały apetyt na cukier. Każda mała ocukrzona cząstka jest dla nich jak cukierek. Komórki nowotworowe go połykają i dendrymer działa od środka niczym koń trojański. Pobudza on w komórce mitochondrium czyli „elektrownię komórkową”, która inicjuje różnego rodzaju procesy i szlaki genetyczne” – opisuje dr Franiak-Pietryga.
W badaniach in vitro nanocząsteczki mają bardzo dużą skuteczność. Uśmiercają ponad 90 % komórek białaczkowych. „Wstępne badania pokazują również, że proponowane przez nas dendrymery mogą być o wiele łagodniejsze dla pacjenta, a skutki uboczne nie tak dotkliwe jak w przypadku dostępnych leków” – dodaje dr Franiak-Pietryga. (kk)
(http://naukawpolsce.pap.pl/, 6.06.2016)