Konsorcjum ICENIL zajmie się wdrażaniem przyjaznych środowisku technologii energetycznych oraz zmniejszeniem zagrożeń chemicznych, wynikających ze złego zarządzania substancjami toksycznymi i odpadami przez zakłady przemysłowe. W skład konsorcjum wchodzi Międzynarodowe Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego (ICCSS), Norweski Instytut Ochrony Powietrza (NILU) i NILU Polska, oraz Centrum Energetyki Akademii Górniczo-Hutniczej.
ICENIL łączy międzynarodowe doświadczenie instytucji, tworząc specjalistyczną platformę analityczno-naukową. W badaniach wykorzystywane będą pionierskie techniki badawcze i obliczeniowe m.in. analiza zanieczyszczeń środowiska z kosmosu (obserwacja satelitarna) oraz modelowanie numeryczne klimatu i pogody, a także nowoczesna aparatura laboratoryjna.
Działania ICENIL koncentrują się na analizie środowiskowej i ekonomiczno-społecznej proponowanych technologii. Do naszych ekspertyz wykorzystujemy obserwatoria na Antarktydzie, Arktyce oraz w Norwegii, które na bieżąco analizują globalne zmiany klimatu oraz kierunki przemieszczania się toksycznych substancji. Aktywny monitoring emisji gazów oraz gospodarki chemikaliami i odpadami, prowadzi do zwiększenia wydajności ekologicznej inwestycji i w rezultacie do redukcji kosztów – komentuje ambasador Krzysztof Paturej, prezes Międzynarodowego Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego i koordynator projektu.
W 2015 roku na świecie, z powodu złego zarządzania toksycznymi substancjami i chemikaliami, doszło do szeregu poważnych awarii i skażeń środowiska. W grudniu w miejscowości Shenzen na południu Chin, doszło do osunięcia milionów ton toksycznych odpadów połączonych z błotem. Fala zalała blisko 400 tys. metrów kwadratowych terenu niszcząc domy i fabryki. Władze Chin poinformowały, że przyczyną tragedii było przekroczenie limitu odpadów i przeciążenie gruntu 1 .
Kilka miesięcy wcześniej w Tiencinie, również w Chinach, eksplodowało 700 ton silnie trującego cyjnaku potasu. Składowana ilość substancji 70-krotnie przekraczała dopuszczalne normy, a siła wybuchu była równa detonacji 24 ton trotylu 2. W wyniku obu tragedii setki osób zostały poszkodowane, a tysiące ewakuowano.
ICENIL za pośrednictwem Międzynarodowego Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego (ICCSS), na bieżąco analizuje sytuację Chin pod kątem zagrożeń chemicznych i aktywnie współpracuje z Chińską Federacją Przemysłu Naftowego i Chemicznego (CPCIF). W 2016 roku wdrożony zostanie pilotażowy Polsko-Chiński Program Lokalnej Świadomości (LocalAwareness Program), którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa chemicznego w Chinach.
Uwagi wymaga również poziom bezpieczeństwa chemicznego w Polsce. W ciągu ostatniego roku doszło do szeregu poważnych skażeń wód (m.in. Wisły 3 , Warty 4 i Rzeki Głównej 5 w Poznaniu), które wynikały z niewłaściwej utylizacji chemikaliów i odpadów.
Analogiczna sytuacja występuje w przypadku samego składowania niebezpiecznych materiałów. W Lubuskiem doszło do pożaru sortowni śmieci w wyniku czego nad okolicą unosił się toksyczny dym 6 . Podobnie w woj. Lubelskim, gdzie spłonęło 1200 ton składowanych opon 7 . W obu przypadkach stężenie trujących substancji w powietrzu było na tyle wysokie, że mieszkańcom polecono pozostać w domach.
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), rocznie z powodu zatrutego powietrza umiera 7 milionów ludzi świecie – z tego 45 tysięcy w Polsce 8 .
Na pilne rozwiązanie czeka składowisko w Karczach (woj. podlaskie), gdzie gromadzone od lat odpady nie są odpowiednio zabezpieczone i utylizowane. W ciągu doby na hałdy trafia nawet 50 razy więcej szkodliwych materiałów, niż przewiduje prawo – nawet 500 zamiast 10 ton. Proceder skutkuje brakiem odpowiedniej kontroli nad materiałami oraz nadmiernym zatruwaniem środowiska 9 .
Wielu katastrof chemicznych i zanieczyszczeń środowiska udałoby się uniknąć, gdyby zachowano odpowiednie procedury kontrolne i operacyjne – mówi dr Andrzej Jagusiewicz, dyrektor ds. bezpieczeństwa ekologicznego w ICCSS i były Główny Inspektor Ochrony Środowiska i podkreśla, że w dobie globalizacji i postępującej industrializacji bezpieczeństwo chemiczne staje się równie istotne jak bezpieczeństwo ekologiczne.
(Komunikat prasowy Targi Kielce S.A., 8.01.2016)