Michał NIEMCZAK*, Ilona KĘDZIA, Zuzanna BARTOSZEWSKA – Zakład Technologii Chemicznej, Politechnika Poznańska, Poznań; Katarzyna MARCINKOWSKA – Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu
Prosimy cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 9, 555–563

W ciągu ostatnich dwóch dekad nieustannie wzrasta zainteresowanie ciekawą grupą związków, jakimi są ciecze jonowe (ang. ionic liquids) [1]. Jednymi z najważniejszych właściwości cieczy jonowych jest niepalność i nielotność, przez co są uważane za związki w niewielkim stopniu zanieczyszczające środowisko naturalne [2, 3]. Nową możliwością wykorzystania cieczy jonowych jest wprowadzenie w ich strukturę anionu o działaniu chwastobójczym. W rezultacie otrzymuje się herbicydowe ciecze jonowe (ang. herbicidal ionic liquids, HILs) [4]. Dzięki aktywności w stosunku do niepożądanej roślinności, mogą przyczyniać się do poprawy zarówno ilości jak i jakości plonów. HILs, ze względu na swoje unikalne właściwości fizykochemiczne, pozwalają na znaczne obniżenie efektywnej dawki herbicydu, ponadto umożliwiają kontrolowanie jego toksyczności i mobilności w glebie [4÷13]. Anionami chwastobójczymi, które wykorzystywane są najczęściej podczas syntezy herbicydowych cieczy jonowych są grupy pochodzące od fenoksykwasów, jak np. kwas (4‑chloro-2-metylofenoksy)octowy (MCPA) [4÷7], (2,4‑dichlorofenoksy)octowy (2,4‑D) [8, 9], 2-(4‑chloro- 2-metylofenoksy)propionowy (MCPP) [10, 11] oraz 4-(4-chloro- 2-metylofenoksy)butanowy (MCPB) [12]. Stosuje się także pochodne kwasu benzoesowego, np. dikambę [14], nikotynowego, np. clopyralid [15], sulfonylomoczniki, np. metsulfuron metylu (MSM) [16], czy też jeden z najpopularniejszych herbicydów o działaniu nieselektywnym – glifosat [17]. W ostatnich latach opisano również II generację herbicydowych cieczy jonowych, gdzie anion herbicydowy z powodzeniem połączono z kationem wykazującym aktywność biologiczną jako inhibitor wzrostu roślin [18] lub fungicyd [19].

Czytaj więcej w pliku PDF