Ilona KISZKIEL-TAUDUL* – Instytut Chemii, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok
Prosimy cytować jako: CHEMIK 2016, 70, 2, 105–110

Obecność pozostałości farmaceutyków w poszczególnych elementach środowiska może szkodliwie wpływać na rozwój ekosystemu wodnego i zdrowie człowieka. Stosowane leki nie są w organizmie całkowicie metabolizowane; zostają zatem w większości wydalone w swojej niezmienionej formie. Rozwój przemysłu farmaceutycznego oraz nieprawidłowa utylizacja przeterminowanych środków, może dodatkowo zwiększać prawdopodobieństwo przedostawania się tego rodzaju zanieczyszczeń do wód powierzchniowych. Leki obecne w naturalnych próbkach wodnych są oporne na biodegradację, a konwencjonalne metody oczyszczania ścieków nie zapewniają ich skutecznego usuwania [1, 2].

W poszczególnych elementach środowiska mogą być obecne różnorodne grupy leków (m.in. przeciwbólowe, antynowotworowe, antybiotyki) [3]. W terapii schorzeń układu pokarmowego, są bardzo często stosowane leki przeciwhistaminowe. Posiadają one zdolność do hamowania nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego poprzez antagonizujące działanie receptorów histaminowych typu H2 [4÷6]. Jednym z głównych przedstawicieli takich leków jest cymetydyna (CMT), zbudowana z heteroaromatycznego pierścienia imidazolu, połączonego przez ugrupowanie polarne z resztą 1-cyjano-2-metyloguanidynową (Rys. 1) [7]. Cymetydyna jest związkiem dobrze rozpuszczalnym w wodzie (logKo/w = 0,2) i wykazującym zasadowe właściwości chemiczne (pKa = 7,1) [8]. Lek ten posiada w swojej strukturze m.in. grupy aminowe, umożliwiające tworzenie związków kompleksowych z jonami metali przejściowych [9]. Cymetydyna może tworzyć cztery odmiany polimorficzne (A-D), jednak forma A omawianego związku występuje w preparatach farmaceutycznych [10]. Po zażyciu cymetydyny, niewielka ilość leku ulega metabolizmowi w organizmie, a pozostała część (ok. 70%) jest wydalana w postaci niezmienionej [11].

Czytaj więcej w pliku PDF