Tag Archives: NCBJ

NCBJ uczestniczy w badaniach kosmicznych wybuchów

Apa­ra­tu­ra opra­co­wa­na i wy­pro­du­ko­wa­na przez na­ukow­ców i in­ży­nie­rów z Na­ro­do­wego Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) przy­czy­ni się do bliż­sze­go po­zna­nia na­tu­ry jed­nych z naj­po­tęż­niej­szych wy­buchów we Wszech­świe­cie. Urzą­dze­nia, w któ­rych bu­do­wie po­ma­ga­li Po­la­cy, za­mon­to­wa­ne na wy­strze­lo­nej 15 września chiń­skiej sta­cji ko­smicz­nej „Tian­gong-2” (TG-2), bę­dą ba­dać po­laryzację pro­mie­nio­wa­nia gam­ma roz­bły­sków gam­ma. Wy­sła­nie w ko­smos de­tek­to­ra POLAR jest jed­nym z efek­tów współ­pra­cy pol­sko-szwaj­car­skiej. Pierw­szą kon­cep­cję nie­wiel­kich roz­mia­rów de­tek­to­ra do ba­da­nia po­laryzacji pro­mie­nio­wa­nia gam­ma po­cho­dzą­cego z roz­bły­sków opra­co­wa­li w 2005 r. Ni­co­las Pro­du­it oraz Woj­tek Haj­das. W odróż­nie­niu od in­nych de­tek­to­rów ba­da­ją­cych bły­ski gam­ma (np. umiesz­czo­nych na po­kła­dzie sa­te­li­ty SWIFT), POLAR prze­zna­czo­ny jest do po­mia­ru sa­me­go zja­wi­ska po­laryzacji, a nie lo­ka­li­za­cji źró­deł bły­sków. Urzą­dze­nie skła­da się z 1600 po­dłuż­nych scyn­ty­la­to­rów (6x6x176 mm) uło­żo­nych na kwa­dra­to­wej po­wierzch­ni (40×40 scyn­ty­la­to­rów), dzię­ki cze­mu moż­li­we jest uzy­ska­nie bli­sko 400 cm2 efek­tyw­ne­go po­la re­je­stra­cji oraz po­mia­ru asy­me­trii. Scyn­ty­la­to­ry są zop­ty­ma­li­zo­wa­ne do po­mia­ru roz­pra­sza­nia comp­to­now­skie­go w za­kre­sie ener­gii od 50 keV do 500 keV, a emi­to­wa­ne w nich świa­tło jest mie­rzo­ne w 25 wie­lo­anodo­wych po­wie­la­czach. Do­dat­ko­wo de­tek­tor wy­po­sa­żo­ny jest w pa­syw­ną osło­nę, któ­rej za­da­niem jest od­ci­na­nie ni­sko­ener­ge­tycz­ne­go pro­mie­nio­wa­nia ko­smicz­ne­go. De­tek­tor POLAR...
Read more

NCBJ podpisuje umowę o dalszej współpracy z DESY

26 lip­ca Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) pod­pi­sa­ło umo­wę o kon­ty­nu­acji współ­pra­cy z ośrod­kiem ba­daw­czym Deut­sches Elek­tronen Syn­ch­ro­tron (DESY) w Hamburgu. Za­war­ta umo­wa po­zwa­la nie tyl­ko na wza­jem­ną wy­mia­nę do­świad­czeń, ale rów­nież na dal­szą re­ali­za­cję pro­jektów przy po­wsta­wa­niu i użyt­ko­wa­niu wiel­kiej in­fra­struk­tu­ry ba­daw­czej ja­ką jest Eu­ro­pe­an XFEL (X-ray Free Elek­tron La­ser) – eu­ro­pej­ski la­ser na swo­bod­nych elek­tro­nach. DESY, ja­ko re­pre­zen­tant Nie­miec, jest głów­nym udzia­łow­cem (w 50 %) te­go przed­się­wzię­cia o war­to­ści 1 225,9 mln EUR, w efek­cie któ­re­go powsta­nie jed­no z naj­więk­szych urzą­dzeń ba­daw­czych Eu­ropy, a sa­ma zaś Eu­ropa znaj­dzie się na czo­ło­wym miej­scu użyt­kow­ni­ków in­ten­syw­nych źró­deł pro­mie­nio­wa­nia rent­ge­now­skie­go. Dziś XFEL to, obok eks­pe­ry­men­tów w CERN, naj­waż­niej­szy pro­jekt na­uko­wy, w któ­rym uczest­ni­czą Po­la­cy. (kk) (http://www.ncbj.gov.pl/, 26.07.2016)...
Read more

Warszawa otrzymała najnowszy system monitorowania radioaktywnych skażeń wody „z kranu”

Od 4 do 6 lip­ca w War­sza­wie mię­dzy­na­ro­do­wy ze­spół eks­per­tów pod­su­mo­wy­wał po­nad dwulet­nie pra­ce w ra­mach pro­jek­tu TAWARA-RTM (TAp WAter RAdio­ac­ti­vi­ty Re­al Ti­me Mo­ni­tor). Za­da­nia o war­to­ści 3,6 mln EUR wy­ko­ny­wa­ne by­ły w ra­mach pro­jek­tu FP7 Security Unii Eu­ro­pej­skiej. Ich efek­tem jest za­in­sta­lo­wa­nie in­no­wa­cyj­ne­go sys­te­mu po­mia­ru pozio­mu po­ten­cjal­nych ska­żeń ra­dio­ak­tyw­nych na sta­cji uzdat­nia­nia wo­dy w Za­kła­dzie Północ­nym Miej­skiego Przed­się­bior­stwa Wo­do­cią­gów i Ka­na­li­za­cji w m. st. War­sza­wie S A. Za­le­tą opra­co­wa­ne­go sys­te­mu jest moż­li­wość mo­ni­to­ro­wa­nia po­ten­cjal­nych ska­żeń ra­dio­aktyw­nych na bie­żą­co w try­bie cią­głym. Dzię­ki te­mu, po prze­kro­cze­niu do­pusz­czal­ne­go po­zio­mu stę­że­nia ra­dio­nu­kli­dów w wo­dzie, de­tek­tor wcze­sne­go ostrze­ga­nia wyge­ne­ru­je sy­gnał alar­mo­wy, co po­zwo­li na szyb­ką re­ak­cje od­po­wied­nich służb i za­trzy­ma­nie dys­try­bu­cji wo­dy za­nim do­trze do od­bior­ców. Ro­zwią­za­nie to za­bez­pie­cza rów­nież sie­ci wo­do­cią­go­we przed kon­ta­mi­na­cją. Pra­cu­ją­ca w tym sa­mym cza­sie dru­ga część ukła­du, w któ­re­go skład wcho­dzi układ de­tek­cyj­ny, za­pro­jek­to­wa­ny i te­sto­wa­ny w Na­ro­do­wym Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ), okre­śli ro­dzaj za­nie­czysz­cze­nia po­przez spek­tro­sko­pię pro­mie­nio­wa­nia gam­ma i po­zwo­li pod­jąć od­po­wied­nie środ­ki za­rad­cze. To za­sad­ni­cza róż­ni­ca w po­rów­na­niu z do­tych­cza­so­wy­mi roz­wią­za­niami ba­zu­ją­cy­mi na stan­dar­do­wej kon­tro­li – okre­so­wym ba­da­niu re­gu­lar­nie po­bie­ra­nych pró­bek wo­dy z wy­bra­nych...
Read more

Pierwsze w Polsce laboratorium druku 3D

Nau­kow­cy z Na­ro­do­we­go Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) wy­bu­do­wa­li i w peł­ni wy­po­sa­ży­li la­bo­ra­to­rium dru­ku 3D. W uru­cho­mio­nym już Par­ku Nau­ko­wo Tech­no­lo­gicz­nym (PNT) w Świer­ku pra­cu­ją je­go klu­czo­we ele­men­ty – pra­cow­nie: dru­kar­ki umoż­li­wiająca wy­druk w 3D trój­wy­mia­ro­wa, prze­strzen­ny ska­ner optycz­ny, ko­mo­ra kli­ma­tycz­na jak rów­nież to­mo­graf prze­my­sło­wy. Dru­kar­ka 3D, ja­ką za­ku­pi­li na­ukow­cy ze Świer­ku, pierw­sza te­go ty­pu w Pol­sce po­zwa­la na two­rze­nie ele­men­tów w ta­kich ma­te­ria­łach jak sta­le, brą­zy, zło­to, sre­bro, alu­mi­nium czy sto­py ty­ta­nu. Z bar­dzo wy­so­ką do­kład­no­ścią, któ­ra zmie­nia się w za­leż­no­ści od ma­te­ria­łu ro­bo­cze­go oscy­lu­jąc w oko­li­cy 50 mi­kronów, ele­men­ty o mak­sy­mal­nych roz­mia­rach 92x92x96 (mm) two­rzo­ne są z ma­te­ria­łu syp­kie­go w spo­sób efek­tyw­ny i eko­no­micz­ny z za­cho­wa­niem naj­ostrzej­szych wy­ma­gań śro­do­wi­skowych. To dzię­ki tej ma­szynie na pod­sta­wie do­ku­men­ta­cji pro­jek­to­wej moż­na wy­dru­ko­wać do­wol­ną licz­bę jed­na­ko­wych ele­men­tów jak rów­nież wie­le róż­nią­cych się mię­dzy so­bą po­je­dyn­czych sztuk bez stra­ty cza­su zwią­za­nego z ko­niecz­no­ścią prze­stro­je­nia ma­szyn. Stra­ty ma­te­ria­łu, ja­kim ce­chu­je się każ­dy pro­ces pro­duk­cyj­ny, się­ga tu za­le­d­wie 2%. Druk trój­wy­mia­ro­wy znaj­du­je więc za­sto­so­wa­nie w wie­lu dzie­dzi­nach: od urzą­dzeń pro­to­ty­po­wych (co ma istot­ne zna­cze­nie np. w two­rze­niu uni­ka­to­wej in­fra­struk­tu­ry ba­daw­czej), po­przez róż­ne ga­łę­zie...
Read more

Nowy dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych

Największy instytut badawczy w Polsce ma nowego dyrektora. Po dziewięciu latach kierowania Instytutem Problemów Jądrowych oraz powstałym we wrześniu 2011 r. Narodowym Centrum Badań Jądrowych ze stanowiska odchodzi prof. dr hab. Grzegorz Wrochna. Jego miejsce zajmie dotychczasowy Sekretarz Naukowy NCBJ – dr hab. inż. Krzysztof Kurek. Nowy dyrektor objął funkcję z dniem 25 października br. Jego kandydatura została wyłoniona w drodze konkursu ogłoszonego przez Radę Naukową Narodowego Centrum Badań Jądrowych w maju br. Po rozmowach ze wszystkimi zgłoszonymi osobami oraz zapoznaniu się z przedstawionymi przez nie wizjami rozwoju instytutu, powołana przez Radę Naukową komisja zdecydowała, że ministrowi gospodarki zarekomenduje właśnie kandydaturę dr hab. inż. Krzysztofa Kurka. Nominację na stanowisko dyrektora NCBJ wicepremier Janusz Piechociński podpisał w drugiej połowie września br. Zgodnie z zapisami ustawy o instytutach badawczych z dnia 30 kwietnia 2010 r. kadencja na tym stanowisku trwa cztery lata. (kk) (http://www.ncbj.gov.pl/, 26.10.2015)...
Read more

W NCBJ finał prac nad detektorem dla systemu zabezpieczającego wodociągi europejskie przez skażeniem

Naukowcy Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) opracowali i skonstruowali prototyp układu detekcyjnego do identyfikacji śladowych ilości radioizotopów w wodzie. To jeden z kluczowych elementów innowacyjnego systemu monitorowania radioaktywnych skażeń wody wodociągowej, który buduje międzynarodowy zespół ekspertów w ramach projektu FP7 Security Unii Europejskiej. Warszawa, jako pierwsze miasto na świecie, już na początku 2016 r. przetestuje takie rozwiązanie ochrony ludności cywilnej. „System składa się z trzech części. Pierwsza sonda, tzw. „detektor wczesnego ostrzegania”, wygeneruje sygnał alarmowy w przypadku wykrycia skażenia o dużej skali na etapie ujmowania wody. Jest to detektor gamma, którego rolą jest zapobiec rozprzestrzenianiu się dużej ilości materiału radioaktywnego na układ uzdatniania wody. Jako drugi zostanie zainstalowany detektor promieniowania alfa i beta, który charakteryzuje się wysoką wydajnością detekcji, ale nie identyfikuje izotopów odpowiadających za wystąpienie skażenia. Ta rola przypadnie ostatniemu detektorowi promieniowania gamma. Projektując go, skupiliśmy się przede wszystkim na osiągnięciu wysokiej wydajności detekcji oraz dobrej energetycznej zdolności rozdzielczej potrzebnej do identyfikacji izotopów. Ważnym czynnikiem było maksymalne zredukowanie wpływu promieniowania tła, zarówno zewnętrznego, jaki i wewnętrznego. Braliśmy...
Read more

Superkomputer ze Świerku wśród najszybszych instalacji obliczeniowych świata

Klaster komputerowy zbudowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych został oficjalnie zaliczony do grona najszybszych superkomputerów na świecie. Stworzona w ramach projektu Centrum Informatyczne Świerk instalacja znalazła się na 155. miejscu prestiżowej listy TOP500. Stworzony w ramach projektu Centrum Informatyczne Świerk superkomputer to obecnie jedna z czterech najszybszych instalacji obliczeniowych w Polsce. Tworzy go m.in. 1916 procesorów (19 880 fizycznych rdzeni obliczeniowych), wspieranych przez 119,75 TB pamięci RAM oraz ponad 2,9 PB przestrzeni dyskowej. Równolegle z budową infrastruktury obliczeniowej stworzono interdyscyplinarny zespół naukowców oraz ekspertów. Głównym celem projektu CIŚ jest wsparcie rozwoju polskiej energetyki – zarówno jądrowej, jak i konwencjonalnej. Umiejętności specjalistów oraz możliwości superkomputera wykorzystywane są na przykład przy projektowaniu urządzeń energetycznych, optymalizowaniu procesu dystrybucji energii, analizowaniu bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, a także monitorowaniu i symulowaniu zagrożeń radiacyjnych oraz wspieraniu zarządzania kryzysowego. W projekcie prowadzone są też badania naukowe i rozwojowych dotyczących m.in. eksploatacji reaktorów jądrowych, analiz zagrożeń chemicznych oraz modelowania układów złożonych. (kk) (http://www.ncbj.gov.pl/, 20.07.2015)...
Read more

Kandydat na stanowisko dyrektora NCBJ

Komisja Konkursowa powołana przez Radę Naukową Narodowego Centrum Badań Jądrowych do wyłonienia kandydata na stanowisko Dyrektora Instytutu po zakończeniu rozmowy kwalifikacyjnej i dokonaniu oceny końcowej przedstawia Panu Ministrowi Gospodarki kandydaturę Pana dr hab. inż. Krzysztofa Kurka na stanowisko Dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych z siedzibą w Otwocku-Świerku. Uchwała została podjęta jednomyślnie. Pod tekstem uchwały podpisy złożyli przewodniczący oraz wszyscy członkowie Komisji. (kk) (http://www.ncbj.gov.pl/, 16.07.2015)...
Read more

Odznaczenia na Zamku Królewskim

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski nadał odznaczenia: Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski, Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyże Zasługi osobom wybitnie zasłużonym w dziedzinie chemii i fizyki jądrowej, dziedzinie badań jak również działaczom opozycyjnym na rzecz przemian demokratycznych z Instytutu Badań Jądrowych oraz zasłużonym pracownikom Narodowego Centrum Badań Jądrowych i Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej. Narodowemu Centrum Badań Jądrowych na Zamku Królewskim została również wręczona Odznaka Honorowa Sejmik Województwa Mazowieckiego „Zasłużony dla Mazowsza” praz Medale Pamiątkowe „Pro Mazovia” wyróżnionym pracownikom. Medalami „Pro Mazovia” zostali odznaczeni: Mieczysław Borysiewicz, Zbigniew Gołębiewski, Zbigniew Haratym, Tomasz Jackowski, Jacek Jagielski, Marek Pawłowski, Eugeniusz Pławski, Sławomir Potempski, Adam Sobiczewski, Paweł Sobkowicz, Ryszard Sosnowski, Grażyna Trębicka, Joanna Węgrzynowicz, Agnieszka Witak. (kk) (http://www.ncbj.gov.pl/, 17.06.2015)...
Read more

W poszukiwaniu zwiększenia efektywności radioterapii

Dobiegł końca projekt „Wielkości pomiarowe w radioterapii z uwzględnieniem efektów biologicznych” (BioQuaRT). Naukowcy zrzeszeni w organizacji EURAMET EMPR poszukiwali nowych metod metrologicznych pozwalających na optymalizację planowania leczenia nowotworów z zastosowaniem radioterapii. Jak napromieniać guz aby leczenie było skuteczne? Jak zapewnić bezpieczeństwo sąsiednim, zdrowym tkankom? To wyzwania stojące przed dzisiejszą radioterapią. Okazuje się, że powszechnie stosowany w leczeniu termin „dawka pochłonięta” nie jest wystarczająca przy określeniu efektywności całego procesu. W zależności od rodzaju promieniowania lub energii cząstek uzyskuje się różne efekty biologiczne. Istnieje zatem konieczność opracowania spójnej podstawy metrologicznej dozymetrii uwzględniającej aspekty zarówno fizyczne jak i biologiczne. Już w latach 70-tych, na długo przed rozwojem nanotechnologii, naukowcy ze Świerku zainicjowali dziedzinę badań zwaną nanodozymetrią. Intensywny rozwój metod nanodozymetrycznych nastąpił jednak dopiero w  ostatnim czasie dzięki takim  urządzeniom jak opracowany w NCBJ Jet Counter. To jedno z trzech urządzeń na świecie, które dziś jest w stanie badać oddziaływanie promieniowania jonizującego ze strukturami subkomórkowymi. Dane jakie uzyskali polscy naukowcy z NCBJ pozwolą międzynarodowemu...
Read more