Apa­ra­tu­ra opra­co­wa­na i wy­pro­du­ko­wa­na przez na­ukow­ców i in­ży­nie­rów z Na­ro­do­wego Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) przy­czy­ni się do bliż­sze­go po­zna­nia na­tu­ry jed­nych z naj­po­tęż­niej­szych wy­buchów we Wszech­świe­cie. Urzą­dze­nia, w któ­rych bu­do­wie po­ma­ga­li Po­la­cy, za­mon­to­wa­ne na wy­strze­lo­nej 15 września chiń­skiej sta­cji ko­smicz­nej „Tian­gong-2” (TG-2), bę­dą ba­dać po­laryzację pro­mie­nio­wa­nia gam­ma roz­bły­sków gam­ma. Wy­sła­nie w ko­smos de­tek­to­ra POLAR jest jed­nym z efek­tów współ­pra­cy pol­sko-szwaj­car­skiej.

Pierw­szą kon­cep­cję nie­wiel­kich roz­mia­rów de­tek­to­ra do ba­da­nia po­laryzacji pro­mie­nio­wa­nia gam­ma po­cho­dzą­cego z roz­bły­sków opra­co­wa­li w 2005 r. Ni­co­las Pro­du­it oraz Woj­tek Haj­das. W odróż­nie­niu od in­nych de­tek­to­rów ba­da­ją­cych bły­ski gam­ma (np. umiesz­czo­nych na po­kła­dzie sa­te­li­ty SWIFT), POLAR prze­zna­czo­ny jest do po­mia­ru sa­me­go zja­wi­ska po­laryzacji, a nie lo­ka­li­za­cji źró­deł bły­sków. Urzą­dze­nie skła­da się z 1600 po­dłuż­nych scyn­ty­la­to­rów (6x6x176 mm) uło­żo­nych na kwa­dra­to­wej po­wierzch­ni (40×40 scyn­ty­la­to­rów), dzię­ki cze­mu moż­li­we jest uzy­ska­nie bli­sko 400 cm² efek­tyw­ne­go po­la re­je­stra­cji oraz po­mia­ru asy­me­trii. Scyn­ty­la­to­ry są zop­ty­ma­li­zo­wa­ne do po­mia­ru roz­pra­sza­nia comp­to­now­skie­go w za­kre­sie ener­gii od 50 keV do 500 keV, a emi­to­wa­ne w nich świa­tło jest mie­rzo­ne w 25 wie­lo­anodo­wych po­wie­la­czach. Do­dat­ko­wo de­tek­tor wy­po­sa­żo­ny jest w pa­syw­ną osło­nę, któ­rej za­da­niem jest od­ci­na­nie ni­sko­ener­ge­tycz­ne­go pro­mie­nio­wa­nia ko­smicz­ne­go. De­tek­tor POLAR jed­no­cze­śnie bę­dzie „ob­ser­wo­wał” bar­dzo du­żą część nie­ba. Pol­scy na­ukow­cy i in­ży­nie­ro­wie są twór­ca­mi klu­czo­wych ele­men­tów eks­pe­ry­men­tu POLAR.  W NCBJ po­wsta­ły rów­nież mo­de­le in­ży­nie­ryj­ne­go pro­to­ty­pu za­si­la­cza wy­so­kiego na­pię­cia dla 25 fo­to­po­wie­la­czy. (kk)

(http://www.ncbj.gov.pl/, 15.09.2016)